Shundan keyin 1% li kaliy permanganat eritmasi quyiladi. Bir sutka o'tganidan keyin idish sovunli iliq suv bilan yuviladi (5% li soda eritmasida 4% li sovun eritmasi tayyorlanadi). Tarkibida mishg‘yak bo'lgan pestitsidlardan bo'shagan idish 1% li mis kuporosi eritmasi
bilan, keyin esa 2% li soda hamda teng hajmda olingan 2% li soda va ammoniy sulfat eritmalari bilan ishlanadi. Dixloretan, metallixlorid, metilbromiddan bo'shagan idish yaxshilab shamollatib, shu preparatlar yuqlarini kyetkazish yo'li bilan zararsizlantiriladi, keyin esa Pestitsidlar hidi yo‘qolguncha bug' bilan (120-130°C) da ishlanadi. Xlor aralashmasidan bo'shagan shisha va metal idishlar 10% li xlorli ohak eritmasi bilan yuviladi yoki bug'lanadi, keyin to'nkarib qo'yib qo'yiladi (bo'g'zi yerga 10 sm yetmay turadigan bo'lishi kerak). Karbamin pestitsidlar (TMTD, sevin) dan bo'shagan idishlar bir litriga 5 ml hisobidan xlorid kislota qo'shilgan 1%li kaliy permanganat eritmasi yoki xlorli ohak bo'tqasi bilan zararsizlantiriladi. Zaharli ximikatlardan bo'shagan metall va shisha idishlar zararsizlantirilib tozalangandan keyin tegishli markaziy omborlarga qaytarib yuborilishi kerak. Qog'oz qoplar va boshqa qog'oz idishlar, shuningdek yog'ochdan ishlangan tara shu maqsad uchun maxsus ajratilgan joylarda yoqib yuborilishi zarur. Zaharli ximikatlardan bo'shagan idishlarni zararlantirilganidan keyin faqat texnika maqsadlarida ishlatsa bo'ladi. Metall idishlarni qimmatli ikkilamchi xom-ashyo sifatida yaxshilab zararsizlantirilgandan keyingina temir-tersak omborlariga topshirish mumkin. Zararli ximikatlardan bo'shagan idishlarni oziq-ovqat va yem-xashak solib qo'yish uchun ishlatish qat'iyan man qilinadi.
Avtotsisternalar va ishchi eritmalar tayyorlangan boshqa idishlar ichiga 5-6 marta suv to'ldirish yo'li bilan yaxshilab yuvilishi va keyin chayib olinishi kerak.
Omborga o'xshagan binolarning devorlari va pollari kalsiylangan soda eritmasi bilan (1 chelak suvga 200-300 g soda), so'ngra 10% li xlorli ohak eritmasi bilan yuvib tozalanadi. Pestitsidlar bilan ifloslangan yer uchastkalari xlorli ohak bilan zararsizlantirilib, keyin usti yopib qo'yiladi.
Binolar. korjomalar va boshqalarni tozalaganda pilesosga yig'ilib qolgan chang, shuningdek transport, apparartlar, binolar, idishlar va korjomalarni zararsizlantirishdan keyin chiqadigan oqava suvlar xlorli ohak bilan ishlanadi (10 I suvga 500 g dan xlorli ohak solinib, bir sutka davomida qo'yib qo'yiladi).
Yaroqsiz deb hisoblangan zaharli ximikatlar va idishlar tegishli yo'riqnomaga binoan qishloq xo'jaligi vazirligining buyrug'iga muvofiq yo'q qilib tashlanadi.
Kam miqdordagi (10 kg gacha) pestitsidlar istisno tariqasida shirkat xo'jaliklarda yo'q qilib tashlanishi mumkin. Lekin tarkibida simob bo'ladigan preparatlar bunga kirmaydi, texnika shartlariga muvofiq bular zararsizlantirilmasdan, balki topshirilishi shart.
17. Pestitsidlarni uzoq muddat mobaynida oz miqdorda bo'lsa ham oziq- ovqat bilan birga keng miqyosda, ayniqsa bolalar, qariyalar, bemorlar, homilador va emizikli ayollar tanasiga kirishi ularni bunday oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidan forig' etish vazifasini keltirib chiqaradi. Unga ko'ra, yaqin kelajakda sut, non, go'sht va yog'da ularni mutlaqo bo'lmasligiga intilish o'z tasdig'ini topadi.
18. Ishlatilgan texnik vositalar va pestitsid bilan ifloslangan yer sathini zararsizlantirish.
19. O'tkir zaharlanishlar, masalan simob birikmasi - granozan bilan maxsus ishlov berilgan donni istehmol qilinganda kuzatiladi. Bunday donni oziq - ovqat maqsadida tavsiya etilmaydi. Zaharlanish holati vujudga kelib chiqqanida zudlik bilan quyidagi yordam ko'rsatish tamoyillariga asosan ish tutiladi:
- zaharli moddani aniqlash;
- zaharli moddani zudlik bilan organizmdan forig' etish;
- zaharli moddani unga qarama - qarshi xususiyatli modda bilan zararsizlantirish.
Pestitsidlar bilan zaharlanganda ayrim alomatlarga nisbatan ko'rsatiladigan dastlabki yordam:
- nafas olinmayotganda - og'iz bo'shlig'i tozalanib, nafas yo'liga havo o'tkazgich tiqiladi.
- nafas yo'llari kuyganida - choy sodasining eritmasi orqali nafas oldiriladi.
qizil o'ngach va oshqozondan qon kelganida — qorin sohasiga muzdek xallacha yoki muzdek bakalashka qo'yiladi.
ichakni tozalash uchun surgi dorilardan foydalanish yoki xuqna qilish tavsiya etiladi.
Zahar teri yoki shilliq qavatga tushgan bo'lsa. uni darxol ko'p miqdordagi suv, fiziologik eritma voxud 1—2% li chov sodasining yoki limon kislotasining eritmasi bilan yuviladi.
Bemor xushidan ketgan bo'lsa. uni qustirish man etiladi. aks holda qustirish uchun bemorning xalqumi barmoqlar yordamida qitiqlanadi. Ayni maqsadda 0.25-0.5% li choy sodasi yoki 0.5% li margantsovka — kaliy permanganat eritmasidan fovdalanish tavsi- ya eliladi.
Tashqi muhitda o'ta saqlanuvchi pestitsidlar bilan bir yerga uch yilda bir marotabadan ko'p qo'llash man etiladi.
1-Iavo tarkibidagi pestitsidlar miqdorini muntazam aniqlab turish.
Mehnatkashlarning gigiyenik tahlimotini oshirish.
Xulosa
Pestitsidlar muammosi buekologik muammo bolib hiscblanadi. chunki ular ko‘p yillar davomida atrof muhitda tarqalishi natijasida biotsenoz zanjiri bo'vlab sirkulyatsiya qilishi natijasida atrof muhitda avlanib yuradi. Shuning uchun uning oldini olish choralari va uni saqlashda. qo'llashda va transpartirovka qilishda sanitar vrachlarning asosiy vazifalardan biri hisoblanadi.
Nazorat savollari:
Pestitsidlarni qo'llashda mehnat sharoili nimalaraa boaMiq boMadi?.
Pestitsidlarni qoMlash bosqichlari.
Pestitsidlarni saqlashda, tashishda va qoMashda ishchilarni mchnat xavfsizligini ta'minlash.
Pestitsidlarni zaharli ta'sirini oldini olishda qoMlaniladigan eng radikal chora-tadbirlar.
