Shukrullayev Shahzod bia-82 vazifasi 12-variant

Shukrullayev Shahzod BIA-82 vazifasi
12-variant

Savollar:

1. Tijorat banklari foiz siyosatining maqadi nimalardan iborat?
2. Revolver krediti qanday kredit turi hisoblanadi va uning qanday turlari mavjud?
3. Kichik tadbirkorlik subyektlari tarkibini keltiring

Javoblar:

1) Tijorat banklari foiz stavkalaridan har doim iqtisodiyotni makro vamikro darajada tartibga solish uchun foydalaniladi. Agar iqtisodiyotnimikro darajada o rganadigan bo lsak, tijorat banklari tomonidan foizʻʻsiyosatini qay darajada samarali ishlab chiqganligiga, ya ni kredit vaʻdepozitlar bo yicha o rnatilgan foiz stavkalariga bog liq bo ladi.ʻʻʻʻMamlakatimiz iqtisodiyotining raqobatbardoshligini oshirish yo lidaʻmoliyaviy xizmatlar bozorida tijorat banklari faol ishtirok etib kelmoqda.Ular tomonidan yuridik va jismoniy shaxslarga turli xildagi xizmatlarko rsatilmoqda. Umuman olganda, aholiga taklif etilayotgan va uning turliʻqatlamlari uchun qulay va manfaatli bo lgan omonat turlarining soni oshibʻbormoqda. Yuridik shaxslarga, jumladan, kichik biznes va xususiytadbirkorlik subyektlariga turli yo nalishlarda qisqa va uzoq muddatliʻkreditlar berilmoqda, banklarning lizing operatsiyalari hajmi ortibbormoqda. Ma lumki, tijorat banklari depozitlari va kreditlari miqdoriningʻo sishi tijorat banklari foiz siyosati bilan chambarchas bog liqdir. Bankʻʻtomonidan depozitlar bo yicha o rnatiladigan foiz stavkalari, shuningdek,ʻʻkreditlar bo yicha undirish uchun belgilangan foiz stavkalari bankning depozit va kredit operatsiyalari hajmining o sishiga bevosita ta sirʻʻko rsatadi.ʻTijorat banklari baho siyosati bank xizmatlariga va mahsulotlariga bahoo‘rnatish bilan bog‘liq chora-tadbirlarni o‘z ichiga oladi.Baho siyosati nafaqatbank boshqaruvida asosiy komponent vazifasini bajaradi, balki bankdaromadliligini boshqarishda iqtisodda ustuvor ham hisoblanadi. Tijoratbanklarining baho siyosati asosiy yo‘nalishi bu banklarning foiz siyosatidan iboratbo‘ladi. CHunki, banklar aktiv va passivlar bo‘yicha foiz siyosatini amalgaoshirish orqali baho belgilanadi.Bank sohasida «aktiv» va «passiv» operatsiyalar bo‘yicha foizlar uchraydi.Aktiv operatsiyalar bo‘yicha foizlar – bu mijozlar tomonidan bankka to‘lanadiganfoizlar. Passiv operatsiyalar foizlar esa, bu mijozlarning depozit va jamg‘armalaribo‘yicha bank tomonidan to‘lanadigan foizlar. Qarz beruvchi va qarz oluvchilaro‘rtasida moliyaviy vositachilar sifatida qatnashayotib, banklar birinchilardanolingan mablag‘larni ikkinchilarga vaqtinchalik foydalanishga beradilar. Bundaqarz beruvchilar depozitlar bo‘yicha foizlar oladi, qarz oluvchilar ma’lum vaqtdamablag‘lardan foydalanish imkoniga ega bo‘ladilar bank manfaati esa marjako‘rinishida ifodalanadi.Bank foizidan foydalanish mexanizmi bir nechta elementlarni o‘zidamujassamlashtiradi va uning yordamida bank foiz siyosati vujudga keladi hamdauning amaldagi ko‘rinishi ssuda foizi hisoblanadi.

2)
Revolver kreditlari qonun hujjatlariga muvofiq bir yoki bir nechta ta’minot turlari bilan ta’minlangan bo‘lishi mumkin. Revolver kreditlarning qaytarilishi ta’minoti bo‘lib muomaladagi tovarlar ham xizmat qilishi mumkin. Bunda qarz oluvchi tomonidan muomaladagi tovarlarni yo‘qolish (nobud bo‘lish), kamomad chiqishi yoki zararlanish xatarlaridan kredit liniyasi hamda unga hisoblangan foizlarning umumiy summasidan kam bo‘lmagan miqdorda o‘z hisobidan sug‘urtalashi, shuningdek ushbu kredit bo‘yicha majburiyatlar to‘liq bajarilgunga qadar sug‘urta muddati uzaytirilishi lozim. Tijorat banklari revolver kreditlari berishni shartnoma asosida amalga oshiradilar. Revolver kreditlari uchun foiz stavkasi miqdori tomonlarning kelishuviga ko‘ra kredit shartnomasida belgilanadi. Revolver kreditlarini berish faqat ilgari olingan kreditlar va hisoblangan foizlar bo‘yicha muddati o‘tgan qarzdorlik mavjud bo‘lmagan hollardagina amalga oshiriladi. Zarar ko‘rib ishlayotgan, nolikvid balansga ega bo‘lgan qarz oluvchilarga kreditlar ajratilmaydi, ilgari berilgan kreditlar esa shartnomada ko‘zda tutilgan tartibda muddatidan oldin undirib olinadi. Bu qoida kredit shartnomasida qayd etilgan bo‘lishi kerak. So‘nggi hisobot davri uchun tegishli davlat soliq xizmati organi tomonidan balans qabul qilinganligi qayd etilgan buxgalterlik balansi (1-shakl), debitorlik va kreditorlik qarzlari haqidagi ma’lumotnoma (2a-shakl), shuningdek 90 kundan oshgan qarzdorliklar bo‘yicha taqqoslash dalolatnomalari;
Revolver kreditlarini qaytarilishining bir yoki bir necha ta’minoti turlarini taqdim etilganligi haqidagi hujjat.
Kreditning qaytarilmasligi xatarini oldini olish maqsadida qarz oluvchi tomonidan garovga muomaladagi tovarlar taqdim etilganda muomaladagi tovarlar 0,5 tuzatish koeffitsiyentini qo‘llagan holda baholash qiymati bo‘yicha garovga qabul qilinadi. Qarz oluvchi va bank o‘rtasida qonun hujjatlarida o‘rnatilgan tartibda muomaladagi tovarlarni garovga qo‘yish to‘g‘risida garov shartnomasi tuziladi. Garov shartnomasida bankning muomaladagi tovarlarni sotishdan qarz oluvchining barcha depozit hisobvaraqlariga kelib tushayotgan mablag‘larni birinchi navbatda akseptsiz tartibda muddatida qaytarilmagan kredit hamda hisoblangan, ammo muddatida to‘lanmagan foizlar to‘loviga yo‘naltirishga qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa haqli ekanligi qayd etilishi shart. Kredit shartnomasi tuzilgunga qadar bankning kredit siyosatiga muvofiq belgilangan tartiblarga muvofiq bank tomonidan kredit hujjatlari yig‘ma jildi qarz oluvchining kreditga layoqatligi, likvidliligi, kredit tarixi, uning rahbarining nufuzi (uning ilgarigi ish joyi, malakasi, ilgari olingan kreditlarning o‘z vaqtida qaytarilishini ta’minlanganligi) tahlil qilinadi. Ushbu Nizomning 8-bandida ko‘zda tutilgan barcha hujjatlar ilova qilingan holda kredit buyurtmasini taqdim etilgan kundan boshlab uni tijorat banki tomonidan ko‘rib chiqish muddati o‘n bank ish kunidan oshmasligi lozim.
3)

Davlat statistika qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2021-yilning 1-oktabr holatiga faoliyat koʻrsatayotgan tadbirkorlik subyektlari (fermer va dehqon xoʻjaliklarisiz) 475 349 ta boʻlib, shundan kichik tadbirkorlik subyektlari soni 472 273 tani (99,4 foiz) tashkil etgan.

Faoliyat koʻrsatayotgan kichik tadbirkorlik subyektlari sonining yuqori koʻrsatkichlari quyidagi hududlarda qayd etilgan:

Toshkent shahri – 96 647 ta

Toshkent viloyati – 45 153 ta

Fargʻona viloyati – 41 073 ta

Samarqand viloyati – 40 607 ta

Andijon viloyati – 36 325 ta

Qashqadaryo viloyati – 31 903 ta

Iqtisodiy faoliyat turlari boʻyicha kichik tadbirkorlik subyektlari soni quyidagicha taqsimlangan:

savdoda – 156 928 ta

sanoatda – 93 054 ta

qishloq, oʻrmon va baliqchilik xoʻjaligida – 47 094 ta

qurilishda – 44 845 ta

yashash va ovqatlanish boʻyicha xizmatlarda – 33 635 ta