Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

Госпитализация босқичигача ѐрдам кўрсатишнинг асосий қоидалари 
қуйидагича: 

ҳодиса жойида бирламчи бўғин шифокори хавфсизлигини таъминлаш ва 
баҳолаш. 

болаларни заҳарланиш манбаидан узоқлаштириш. 

нафас йўллари ўтказувчанлигини баҳолаш ва стабиллаш. 

адекват нафасни таъминлаш. 

адекват қон айланишини баҳолаш ва ушлаб туриш. 

болаларга таъсир қилган токсик моддани аниқлашни осонлаштириш мумкин 
бўлган қандайдир кимѐвий далилларни йиғиш. 

таъсир қилишда давом этаѐтган заҳарни камайтириш мақсадида бола ва 
атроф муҳитни зарарсизлантириш. 
Тушиш йўллари 
Заҳар организмга ҳар хил йўллар билан таъсир қилади. Болалар 4 хил йўл билан 
токсик таъсирга учрашлари мумкин: 
1.
перорал 
2.
резорбтив 
3.
ингаляцион 
4.
инъекцион 
Баҳолаш. 
Ҳодиса жойини баҳолаш 
Биринчи навбатда ШТЁ шифокори атрофдаги шароитни баҳолаши керак. 
Ингаляцион ѐки резорбтив заҳарланиш ҳолатларида ШТЁ ходими ҳодиса жойида 
заҳарловчи модда ѐки хавфли материал бор ѐки йўқлигини аниқлаши керак. ШТЁ 
ходими учун хавфли майдонга келганда хавфсизлик биринчи даражали масала 
бўлиб ҳисобланади.
ШТЁ ходими ҳодиса жойининг хавфсизлигига ишонч ҳосил қилгандан 
кейин ҳимояланган ҳолда биринчи навбатда беморни нафас йўлларини 
ўтказувчанлигини, адекват нафас ва қон айланишни аниқлаши керак. Кейин ҳуш 
даражасини аниқлаш ва нафас йўллари мустақил ўтказувчанлигини ушлаб туриши 
керак.
Агар Глазго шкаласи бўйича ҳуш даражасини баҳолашда 8 баллдан кам бўлса,
трахеяни интубация қилиш учун зарурият туғилиши мумкин. Агар ШТЁ ходими 

---

231 
токсикологик марказ билан маслаҳатлашишни ҳоҳласа, у ҳолда ундан бўлиб ўтган 
ҳодиса ҳақида кўпроқ маълумот олиши керак. Шунингдек ШТЁ ходими болага 
таъсир қилган моддани мумкин қадар аниқлашга ҳаракат қилиб кўриши керак. 
Ҳушдан кетганда ѐки қусганда таблеткалар ѐки бошқа доривор моддалар (ўсимлик 
моддалари) хонада ѐки бола атрофида сочилиб ѐтган бўлиши мумкин. Болалар 
суюқ моддани ичаѐтганда тўкиб юборишлари мумкин. Бунда полда бемор 
атрофида катта кўлмак мавжуд бўлса, қутқарувчи шахс заҳарловчи модданинг кўп 
қисми организмга тушмасдан полга тушганлиги ҳақида фикр юритиши керак. 
Заҳарловчи моддани аниқлаш ва беморга даво режасини тузиш учун 
заҳарланиш жойида ҳар қандай моддани йиғиш ва хавфсиз шароитларда 
шифохонага моддани бола билан бирга олиб бориш керак. Транспортировка учун 
ҳар қандай потенциал хавфни ѐки заҳарланган предметни герметик контейнерга 
жойлаштириш зарур. Бемор атрофидан топилган бутилкалар, порошок ѐки 
таблеткалар заҳарланиш ҳолатини топишга ѐрдам бериши мумкин. Врач ҳодиса 
жойидаги ҳидга, қусуқ моддаларнинг рангига ѐки бола атрофидаги қандайдир 
моддаларга аҳамият бериши керак.