Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

Ошқозон – ичак тизимининг юқори соҳасидан қон кетиш
Умумий маълумотлар.
Қон кетиши тўғрисидаги аниқ маълумотлар беморни кузатиш ва 
даволаш жараѐнини онсонлаштиради, даволашни тўғри йўлга солади ва тиббиѐт 
ходимларини асабий зўриқишларини олдини олади.
Терминология

Ошқозон-ичак трактидан профуз қон кетиш – бу минимум 1 литрдан кўп ѐки ўткир 
қон кетишни гиповолемияга олиб келиши билан баҳоланади.

Гиповолемия — бу умум қон ҳаракати миқдорини ўткир ва сурункали камайишидир. 
Гиповолемия - тахикардия, систолик ҳажимни (100мм рт.ст дан паст бўлиши) ва 
марказий веноз босимни камайиши ѐки кучли кузатилмаган симптомлар кузатилиши 
билан кечади (ЮҚМ ва Қ/б-ни пострурал ўзгариши).

Ошқозон-ичак трактини юқори қисмидан қон кетиш асосан қизилўнгачдан,
ошқозондан ѐки ўн икки бармоқли ичакдан қон кетишда кузатилади. Ошқозон – ичак 
трактини пастки соҳасидан қон кетиш, бу ичакдан, Трейтц боғламини пастки 
соҳасидан қон кетишда кузатилади. Профуз қон кетиш аксарият ошқозон – ичак 
трактини юқори соҳаларидан кетганда кузатилади.

Haematemesis — Янги (оч қизил )рангдаги кусуқ. Melaenemesis — қўнғир ѐки қора 
(кофе қусуғи) рангдаги қусуқ. Бу икки симптом қон кетиш ошқозон-ичак трактини 
ингичка ичакдан юқори соҳасида, одатда қизил ўнгач ѐки ўн икки бармоқли ичакдан 
қон кетишда кузатилади.

Мелена (melaena) — қора-қўнғир рангдаги нажас (қора рангни бўлиши нажасда қон 
бўлиши билан харкатерланади). Haematochezia —нажасда янги ( қизил оч рангда) қон 
борлигидандир. Ошқозон ичакда қон кетиш рангига қараб, қон кектаѐтган соҳани 

---

146 
аниқлаб бўлмайди. Ошқозон-ичак трактидан кетаѐтган қон ичак бактериялари ва 
ошқозон сўклари таъсирига учраб қора ранга айланади(дегт - рангига киради). Бу бир 
неча соатдан кейин юзага келади. Ошқозондан кетаѐтган қон бўшаштирувчи 
хусусиятга эга бўлиб, ошқозондан махсулотларни тез чиқиб кетишига олиб келади. 
Агар ич кетиш тез содир бўлса, ошқозондан кетаѐтган қон ўзгармаган хлолда қизил 
рангда бўлади. Мелена – юқори ошқозон трактидан қон кетишида кузатилади. Баъзида 
ичакларни дистал соҳасидан кетишида кузатилиши мумкин. Оч қизил рангни бўлиши 
ошқозон тарктини пастки қисмидан кетаѐтганлигини билдиради.