Х,аракат -
маълум максадга каратилган аклий ва жисмоний
фаолият, мехрат. Уз мохиятига кура аклий ёки жисмоний булишидан
катьий назар харакат МТМ тарбияланувчиларининг тула-тукис усиб-
улгайишларини таъминловчи мухим шартларидан бири саналади.
Фаол харакатларга эхтиёж уйиннинг барча турлари, айникса,
харакатли ва уйинчоклар билан уйналадиган дидактик уйинлар
оркали тулик, кониктирилади. Шунингдек, уйинлар боланинг
мулокотга киришишга булган эхтиёжини кондиришда катта
имкониятга эга.
2, Уйин мактабгача таълим ёшидаги болалар хаётини ташкил этиш
шаклидир. Илмий асосланган уйинлар МТМда болалар хаёти ва
фаодиятини ташкил этиш шакли сифатида алохдца ахамият касб
этади. Мазкур жараёнда тарбиячи етакчи урин эгаллаб, у энг аввало,
уйин
оркали
таълим-тарбияга
дойр
кандай
вазифаларн*.
муваф аккиятли хал этиш мумкинлигини аник тасаввур кила олиши
лозим. Шунингдек, болалар уйинига ажратилган вактни машгулот
ёки кун тартибидаги бошка тадбирларни чузиб юбориш оркали
41
Инновацион таълим технологаялари / Муслимов Н А., Усмонбоева M X . Сайфуров Д.М.,
Турасв А.Б. - Т ,: '‘Сано-ставдарт” нашрибти, 2015. - 100-бет.
272
k
г
1 эгаллаш мумкин эмас. МТМ таянч дастурида хар кунги кун тартибига
овкатланиш, бадантарбия, сайр, машгулотлар утказиш билан бир
каторда уйин хам киритилган. Уйин болалар хаётини ташкил этиш
шакли сифатида кичик гурухдан бошланади.
Уйин эрталаб
нонуштагача (15-20 дакика) бошланади ва нонуштадан кейин,
машгулотлар Уртасида, очик хавода, уйкудан кейин утказилади.
Эрталаб ролли уйинлар, куриш-ясаш, харакатли уйинларни ташкил
этиш тавсия этилади. Машгулот уртасида харакатли, коидалари
уйинлар утказилади. Улар асосан, машгулотнинг мазмунига боглик
булади. Сайр вактида очик хаводаги уйинлардан фойдаланилади.
Кундузги уйкудан кейинги уйинларга курилиш уйинлари, эртак
буйича куйиладиган уйин, ролли, дидактик уйинлар киради.
3, Уйин болаларни хар томонлама тарбиялаш воситаларидан
биридир. Педагогика фани уйинни бола шахсини тарбиялашнинг
асосий воситаси деб хисоблайди. Уйин оркали болалар катгаларнинг
мехнат тажрибасини, билим, куникма ва малакалари, харакат
усуллари,
ахлок
меъёрлари
ва
коидаларини,
мулохаза
ва
мухокамаларини эгаллаб олади. Уйинда боланинг уз тенгкурлари ва
катталар билан буладиган муносабат усуллари шаклланади, хис ва
дидлари тарбияланади.
4. Уйин болаларга таълим-тарбия беришнинг метод ва усулидир.
1/иин жараёнида болаларнинг билимлари ва тасаввурлари бойиб,
чукурлашиб боради. Ушщца у ёки бу ролни бажараётиб, бола
Узининг бутун диккатини уйинга каратиши лозим. Бола уйнаётганида
кишилар мехнати, уларнинг аник харакатлари, муносабатлари
тугрисидаги тасаввури етарли эмаслигини сезиб колади, бушшг
натижасида катталарга савол бера бошлайди. Тарбиячи болаларнинг
бундай саволларига жавоб бериб, уларнинг билимларига аникдик
киритади, бойитади. Шундай килиб, уйин болалардаги билим ва
тасаввурларни
мустахкамлайди.
Бунда
педагогнинг
тугри
рахбарлигида унинг тушунчалари кенгаяди.
Тарбиячи уйин оркали болаларда она-ватанга, уз хал кита, бошка
миллат
вакилларига
ижобий
муносабатни
шакллантиради,
мустахкамлайди. Уйин оркали тарбиячи болаларда жасурлик,
ростгуйлик, узини тута билишлик, ташаббускорлик каби сифатларни
тарбиялайди. Уйин болаларда ижтимоий ахлокни, уларнинг хаётга,
бир-бирига булган муносабатни шакллантирувчи мактаб вазифасини
бажаради. Тарбиячи болаларнинг уйинига рахбарлик килаётиб,
уларни жамоа оркали хам тарбиялаб боради. 'Уйин жараёнида болалар
273
уз хохиш-иставл арини жамоа хохиши бшхан келишиб олишга, уйицда
урнатилган ковдаларга риоя килишга урганада.
МТМда
ташкил
этиладигак
болалар уйини узининг мазмуни,
хусусияти, ташкил зтилишига кура
хилма-хилдир,
умумлаштирган
холда, уни икки турга ажратиш
Do'stlaringiz bilan baham: |