Shoira usmanova чит ти"Ч "иг ■

Rasmiy doiraning quyi darajasida qo'llaniladigan "xaera” so'zlashuv shakli samimiy do‘stlar orasida, ota-onaning bolalari va boshlang'ich maktab o‘quvchilariga nisbatan ishlatiladi. Mazkur shakl nazokat darajasiga ko‘ra juda past bo‘lganligi uckuh 6‘rtoqlar, do'stlar orasida ham kam qo'llaniladi. Bu shaklning ishlatilishida ehg muhith omil tinglovchi yoshining kichikligidir.

1. 
   Haniril bo ‘ra — Osmonga qara.
   
2. 
   Vaso пае so ‘nil jabara — Kelib qo ‘limni tut.
   

2. 
   Samimiy .cloiraning quyi darajasida qo'llaniladigan “banmal” so'zlashuv shakli. “Banmal” va “xaera” so'zlashuv shakllari aksariyat hollarda bir-birining o'rniga ishlatilishi mumkin (Girohji? Shunaqa emasmi? ).■ Lekin har doim ham bunday qilib bo‘lmaydi. Masalan,
   

universitetni bitirgan talaba boshqa talabalar bilan dastlabki tanishuvda qo‘llagan qolipni ishlata olmaydi (a). Dastlabki tanishuvda oldin (b) yoki (d) qoliplarda suhbat boshlab, samimiyatning ortib borishi bilan asta-sekin “xaera” so‘zlashuv shakliga o‘tiladi:

1. 
   Gohyang i odi ni? (“xaera” Qaerliksan?)
   
2. 
   Gphyangi adiya? (“banmal” Qaerliksan?)
   

d'. Gohyang bodiji? (“banmal” Qaerliksan?)
Ushbu holat bjror o'qituvchi ancha yil ilgari dars bergan o'quvchisini bola-chaqali bo'lganidan keyin uchratib qolganda yaqqol ko'zga tashlanadi. Bunday vaziyatda o'qituvchi o'quvchisiga nisbatan ilgari ishlatgan “xaera” so'zlashuv shaklining o'rniga “banmal” so'zlashuv shaklini qo'llaydi. Bu ikki shaklning farqini er-xotin orasidagi so'zlashuvda ham kuzatish mumkin. Er xotiniga “banmal” so'zlashuv shaklida murojaat qiladi (a). Lekin bolasiga nisbatan ishlatadigan “xaera” qolipini xotiniga nisbatan ishlata olmaydi (b). -'

3. 
   Dangsin in an gagess o?’ (“banmal” Sen ketmaysanmi?)
   
4. 
   Dangsin in an gagess rtj? (“xaera” Sen ketmaysanmi?)
   

Aytilganlar bilan birga, “banmal” so'zlashuv shakli kitobxonga xitob qilgan adabiy tilda ishlatilmaydi.

3. 
   Rasmiy doiraning betaraf (neytral) darajasida qo'llaniladigan “xage” so'zlashuv shakliAm tinglovchining so'zlovchiga nisbatan yoshi kichik, shuningdek, jamiyatdagi mavqeyi past bo'lgan holatlarda foydalaniladi. “Xage” so'zlashuv shaklining maqsadi so'zlovchiga nisbatan mavqeyi past bo'lgan tinglovchini muayyan darajada hurmatlashdir. Masalan, bu darajani jane olmoshini qo'llash bilan amalga oshirish mumkin:
   

I irin jane ga matge (Bu ishni senga beryapman).
Bu so'zlashuv shaklida eng muhim omil yoshdir. Maktab va litsey o'quvchilariga nisbatan bu qolipni ishlatib bo'lmaydi. “Xage” so'zlashuv shaklini qo'llash uchun tinglovchi eng kamida universitet talabasi bo'lishi kerak. Shu bilan birga, “xage” so'zlashuv shaklini qo'llayotgan so'zlovchining o'zi ham 30 yoshdan katta bo'lishi lozim. Hozirgi kunda “xage” so'zlashuv shaklining qo'llanilishi pasayib bormoqda. Koreys jamiyati o'zaro muloqot jarayonida asta-sekin erkin va takallufsiz muomalaga o'tmoqda.

4. 
   Rasmiy doiraning yuksak darajasida qo ‘llaniladigan “xao ” so ‘zlashuv shakli “xage” so'zlashuv shakli singari o‘zidan yosh va mavqeyi jihatidan past kishilarga nisbatan qo‘llaniladi. Biroq bu qolipda hurmatning darajasi “xage” so‘zlashuv shaklidan yuqoriroqdir. “Xao” eming xotiniga, yoshi katta va mavqeyi yuqori kishining mavqeyi quyi kishiga, ish joyidagi boshliqning xodimiga nisbatan qo'llay oladigan so‘zlashuv shaklidir. Shuningdek, “xao” begona kishilarga nisbatan ulaming mavqeyi taxmin qilinganda ishlatiladigan so‘zlashuv qolipidir. Ushbu shakl xatlarda o‘rtoqlami hurmatlash uchun ham qo‘llaniladi: