Шодиев Т. Ш., Ишназаров А. И., Алимов Р. Х. ИҚтисодий ўсишнинг математик



Download 3,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet80/121
Sana07.07.2022
Hajmi3,6 Mb.
#754803
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   121
Bog'liq
3218-Текст статьи-7725-1-10-20200908

Кўрсаткичлар 
Шартли белгилар 
Миқдор 
1.Ялпи миллий маҳсулот 
«Минус», амортизация 
ЯММ 
А 
100 

2. Соф миллий маҳсулот 
«Минус», бизнесдаги эгри солиқлар 
СИМ 
92 
12 
3. Миллий даромад 
«Минус»- ижтимоий суғурта тўловлари 
- даромад (фойда) солиғи 
- тақсимланмайдиган даромад (фойда) 
«Плюс» + трансферт тўловлари 
МД 
80 
-14 
-10 
-12 
+ 10 
4. Шахсий даромад 
«Минус»- индивидуал солиқлар 
МД 
54 
-8 
6. Солиқ тўлангандан кейинги даромад, яъни
ихтиёрдаги даромад 
 
ИД 
46 
Миллий даромад СММ нинг бизнесга билвосита солиқларни олиб 
ташлагач, қолган қисмидан иборат.
Ишлаб чиқаришда меҳнат қилиш эвазига олинган даромадларнинг бир 
қисми (ижтимоий суғрталарга тўловлар, корпорация фойдасига солиқ ва 
корпорациянинг тақсимланмаган фойдаси) амалда уй хўжалигига тушмайди. 
Аксинча, яъни уй хўжалиги ҳисобига тўғри келадиган даромадларнинг бир қисми, 
(масалан, трансферт тўловлари) меҳнат натижаларини билдирмайди. Трансферт 


155 
тўловларига суғурта ташкилотлари томонидан тўланадиган, яъни, қариликда ва 
бахтсиз ҳодисалар рўй берганда, шунингдек, ижтимоий дастурларга асосланган 
ҳолда ишсизларга тўланадиган нафақалар, ишсизларга ва пенсионерларга 
тўланадиган нафақалар, истеъмолчилар ва давлат томонидан тўланадиган фоиз 
тўловлари ва бошқа тўловлар киради. 
МДдан шахсий даромадлар кўрсаткичига ўтишда, аҳоли томонидан 
ҳақиқатда ишланган, аммо олинмаган даромадларни олиб ташлаймиз, 
шунингдек аҳоли тамонидан олинган, аммо жорий меҳнат фаолияти 
натижаларини билдирмайдиган даромадларни қўшамиз. 
Шахсий даромад ҳисобланган даромаднинг индивидуал солиқлар 
тўлагандан кейинги қисмидир. Индивидуал солиқлар - даромад солиғи, хусусий 
мол-мулкларга ва мерос қолган мулкларга солиқлардан иборат. 
ЯММни ҳисоблашда компанияларнинг молиявий ҳужжатларидан 
статистик маълумотларни оламиз ва улар ЯММнинг ҳақиқий номинал 
кўрсаткичини аниқлашга имкон беради. Чунки, бирор-бир йилда яратилган 
номинал ЯММнинг ўсиши бир томондан ишлаб чиқариш ҳажмининг 
ўзгаришини, иккинчи томондан баҳонинг ўзгаришини билдиради дея олмаймиз. 
Муаммо шундан иборатки, қиймат (вақт, миқдор) кўрсаткичларини шундай 
тузатишимиз керакки, у ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар физик ҳажмининг 
ўзгаришини аниқ ифодаласин. 
Бу муаммо ечими иқтисодчилар томонидан топилган. Яъни, баҳолар ўсиб 
борганда номинал ЯММ кўрсаткичи камайтирилади ва аксинча баҳолар 
камайиб борганда кўпайтирилади. Бу тўғрилашлар турли йилларда ЯММ 
кўрсаткичларини 
солиштириш 
имконини 
беради. 
Жорий 
баҳоларда 
(баҳоларнинг ўзгаришини ҳисобга олмаган ҳолда) ҳисобланган ЯММ номинал 
ЯММ ни билдиради. Демак, бунга тескари равишда инфляция даражасини 
(яъни, баҳоларнинг ўсиши) ёки дефляция (яъни, баҳоларнинг камайиши) 
даражаларини ҳисобга олган ҳолда ҳисобланган ЯММ реал ЯММ саналади. 
Реал ЯММ = (Номинал ЯММ бўлинган баҳо индекси)х100%. 


156 

Download 3,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish