Shınıǵıwdıń maqseti: Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 997-jıl -iyun daǵı 286 -sanlı qararı menen tastıyıqlanǵan «Óndiristegi baxtsız hádiyselerdi hám xızmetkerler salamatlıǵınıń basqa hár qıylı zıyanlanıwın tekseriw hám esapqa alıw

Baxtsız hádiyselerdi analiz qılıw usılları. Óndiristegi jaralanishlarni kemeytiw ushın olardıń sebeplerin tuwrı anıqlaw hám hár tárepleme analiz qılıw zárúr. Óndiriste júz bergen baxtsız hádiyselerdiń sebeplerin úyreniw hám bahalawdı tómendegi usıllar arqalı ámelge asırıw múmkin:
Monografik usıl. Bul usıl hár bir baxtsız hádiyseni bólek, tereń analiz qılıw, onıń anıq sebeplerin úyreniwge tiykarlanǵan. Bunda islep shıǵarıw processinde isletilingen mashinalar, mexanizmler hám basqa texnikalıq úskenelerdiń mexanik jaǵdayı, isletiletuǵın materiallardıń quramı, hawa hám suwdiń sanitar-gigiyenik jaǵdayı sıyaqlı faktorlar tekserilip uyreniledi.
Statistikalıq usılda bolsa jaralanishlarning sebepleri keń masshtabda, yaǵnıy rayon, wálayat, ministrlikler, tarmaqlar hám ulıwma respublika kóleminde uyreniledi. Ol shólkemler hám kárxanalardıń baxtsız hádiyseler boyınsha esabatların statistikalıq qayta islew hám analiz etiwge tiykarlanǵan bolıp, baxtsız hádiyseler jumısshılarnng kásipi, jası, jinsi, jumıs stajı sıyaqlı kórsetkishler boyınsha bólistiriliwin yoritadi.
Topografikalıq usıl baxtsız hádiyse júz bergen jaydı úyreniw hám analiz etiwge tiykarlanǵan bolıp, bul jaydı islep shıǵarıw rejesine yamasa topografikalıq kartaǵa túsiriw arqalı ámelge asıriladı.
Ekonomikalıq usılda bolsa miynet qáwipsizligi ushın ajratılatuǵın aqshalar hám materiallardıń baxtsız hádiyselerdi kemeytiwge qanshellilik tásir etiwi hám baxtsız hádiyselerdiń ekonomikalıq aqıbetleri uyreniledi.
Óndiristegi baxtsız hádiyseler hám xızmetkerler salamatlıǵınıń basqa hár qıylı zıyanlanıwların tekseriw hám de hújjetlestiriw
Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 1997 jıl 6 -iyunda 286 -sanlı sheshimi menen qabıl etilgen «Óndiristegi baxtsız hádiyseler hám xızmetkerler salamatlıǵınıń basqa hár qıylı zıyanlanıwın tekseriw hám esapqa alıw tuwrısında” qaǵıyda tiykarında alıp barıladı.
Qaǵıydaǵa muwapıq :
- kárxana aymaǵında jáne onıń sırtında miynet wazıypasın atqarayotganda (sonıń menen birge, xızmet saparlarında ) júz bergen jaralanıw, záhárleniw, kúyiw, shógiw, elektr tokı hám jıldırım urıwı, oǵada. ıssı yamasa oǵada suwıq temperatura tásiri, jarılıw, apat, jaylar, imaratlar hám konstruksiyalar aynıwı nátiyjesinde hám de sudralib juretuǵın haywanlar hám hashoratlar tárepinen zaqım aliwler, sonıń menen birge tábiyǵiy apatlar (er qıymıldawlar, úzilisler, suw tasqını, to'fon hám basqalar ) nátiyjesinde salamatlıqtıń basqa hár qıylı zıyanlanıwları ;
- jumıs beriwshi tapsırma bermegen jaǵdayda sonda da, lekin kárxana máplerin gózlep, qanday da jumıstı ámelge asırılıp atırǵanda ;
- avtomobil, temir jol, hawa jolları, teńiz hám dárya transportında, elektr transportında jol háreketi hádiysesi nátiyjesinde;
- kárxana transportında yamasa shártnama (buyırtpa ) ga muwapıq ózge shólkem transportında jumısqa ketip atırǵan yamasa isten qaytıp atırǵandaǵı ;
- ish waqtında jeke transportında, onı xızmetke tiyisli saparlarda isletiw xuquqi berilgenlik haqqında jumıs beretuǵın buyrıqı bar bolǵandaǵı ;
- miynet iskerligi xizmet kórsetiw ob'ektleri arasında júriw menen baylanıslı jumıs waqtında jámiyetlik transportında yamasa piyada ketip atırǵan daǵı ;
- shembilik (ekshembilik) ótkerilgenligin, qay jerde ótkeriwden qaramastan, kárxanalarǵa ortaliq járdemi kórsetilip atirganligi;
- jumis waqtında miynet wazıypasın atqarıp atırǵanda basqa shaxs tárepinen tán jaraqat jetkizilgendegi;
- smenalı dem alısta bolǵan xızmetker menen transport quralı waqtındaǵı qalasha aymaǵında yamasa jollanǵan aymaqtaǵı (gúzetip baratuǵın, smenalı aydawshı sonıń menen birge, vaxta hám ekspediciya usılında islep atirǵanlar hám basqalar) baxtsız hádiyseler tekseriledi hám esapqa alınadı.
Tábiy ólim, ózin ózi óltiriw, jábirleniwshiniń óz salamatlıǵına ziyan jetkiziw sonıń menen birge, jábirleniwshiniń jınayat júz qılıw sıyaqlında zaqım aliw jaǵdayları (sud-medicinalıq ekspertiza juwmaǵı yamasa tergew shólkemleriniń málimolariga kóre) tekserilmeydi hám esapqa alınbaydı.
Óndiristegi baxtsız hádiyseler hám xızmetkerler salamatlıǵınıń basqa hár qıylı zıyanlanıwın tekseriw hám esapqa alıw haqqındaǵı qaǵıyda : óndiriste islep atirǵan dáwirinde sud húkimi boyınsha jazanı ótip atırǵan puqaralarǵa ;
- jumis beriwshilerge ;
- pudrat hám tapsırmalarǵa kóre puqaralıq huqıqıy shártnamalar boyınsha islerdi atqargan shaxslarǵa :
- tabiyiy hám texnogen túrdegi ayrıqsha jaǵdaylardı saplastırıwda qatnasıp atırǵan puqaralarǵa ;
- eger arnawlı mámleketlikler aralıq pitimde ózgeshe hal kórsetilmegen bolsa, jollanip islep atirǵan sırt el puqaralarına ;
- qurilis, awıl xojalıǵı hám áskeriy xizmetti otew menen baylanıslı bolmaǵan, ózge islerdi orınlaw ushın kárxanaǵa jiberilgen áskeriy xizmetkerlerge, sonday-aq alternativ xızmetti ótip atırǵan áskeriy xizmetkerlerge;
- kárxanada islep shıǵarıw ámeliyatın ótip atırǵan studentler hám oqıwshılarǵa da qollanıladı.
Joqarı oqıw orınları studentleri, kolledjler, orta arnawlı oqıw jurtlar, liceyler hám ulıwma bilim beriw mektepleri oqıwshıları menen oqıw -tárbiya processinde júz bergen baxtsız hádiyseler Miynet ministrligi menen kelisim halda Xalıq tálimi ministrligi tárepinen belgilengen tártipte tekseriledi hám esapqa alınadı. (“Tálim mákemelerinde oqıw -tárbiya processinde oqıwshılar hám studentler menen júz bergen baxtsız hádiyse tekseriw hám esapqa alıw tártibi tuwrısında” qaǵıyda 2010 yil 23 dekabr degi 202-B-san buyrıǵı menen 2011 yil 18 yanvar daǵı N-2184)
Óndiriste júz bergen baxtsız hádiyse jumıs beretuǵındıń buyrıǵına tıykarai, jumıs beretuǵın wákilleri hám de kásiplik awqam yamasa xızmetkerlerdiń basqa wákillik organı aǵzalarınan shólkemlesken komissiya tárepinen tekseriledi. Komissiya aǵzalarınıń hár qaysısı baxtsız hádiyseni tekseriw komissiyası baslıǵı bolıwı múmkin. Jábirleniwshi tikkeley boysunatuǵın hám jábirleniwshi ushın miynet xawipsizligin támiyinlew wazıypası júkletilgen baslıq (smena, sex baslıǵı, usta hám soǵan uqsag’an ) komissiya quramına kiritilmeydi.
Áskeriy bólim menen kárxana ortasında shártnama pitim boyınsha xalıq xojalıǵı ob'ektlerine jumısqa tartılǵan jáne onıń basqarıw texnikalıq jumısshısı basshılıǵında jumıs alıp baratırǵan áskeriy qurılıs otryadi (bólegi) jeke sostavi menen júz bergen baxtsız hádiyse jumıs beretuǵın tárepinen áskeriy qurılıs otryadi (bólegi) komandanligi qatnasıwında tekseriledi. Baxtsız hádiyse kárxana tárepinen esapqa alınadı.
Kárxana daǵı miynetke tartınıp, jumıstı onıń basqarıw texnikalıq jumısshısı basshılıǵında atqarap atırǵan etika ońlaw miynet shólkemi (ATMM) de saqlanıp atırǵan shaxslar menen baxtsız hádiyse júz bersa, ol ATMM wákili qatnasıwında jumıs beretuǵın tárepinen tekseriledi hám baxtsız hádiyse kárxana tárepinen esapqa alınadı.
ATMMda xojalıq jumısların atqarip atırǵan shaxs menen sonıń menen birge, óziniń óndirisinde baxtsız hádiyse júz bersa, ol Ishki jumıslar ministrligi hám Den sawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen belgilengen tártipte tekseriledi hám esapqa alınadı.
Kárxana jumısshısı baslıqlıǵında islep shıǵarıw ámeliyatı ótip atırǵan yamasa jumıs atqarap atırǵan ulıwma bilim beriw mektep, kásip-óner kolledjleri oqıwshıları hám joqarı o'qiw jurtı studentleri menen júz bergen baxtsız hádiyseler kárxana tárepinen oqıw jurtı wákili menen birgelikte tekseriledi hám kárxana tárepinen esapqa alınadı.
Kárxana tárepinen islep shıǵarıw ámeliyatı ushın ajıratılǵan uchastkada oqıtıwshılar baslıqlıǵında islep shıǵarıw ámeliyatı ótip atırǵan yamasa jumıs atqarap atırǵan ulıwma bilim beriw mektep, kásip-óner kolledjleri oqıwshıları yamasa joqarı oqıw jurtı studentleri menen júz bergen baxtsız hádiyseler oqıw orınları tárepinen kárxana wákili menen birgelikte tekseriledi hám oqıw jurtı tárepinen esapqa alınadı.
Óndiristegi baxtsız hádiyseni hám xızmetkerler salamatlıǵınıń basqa hár qıylı zıyanlanıwın tekseriw hám esapqa alıw tártibi.
1. 1. Óndiristegi hár bir baxtsız hádiyse haqqında jábirleniwshi yamasa gúwa tezlik penen bólindi (sex) basshısına xabar beriwi kerek, ol bolsa :
a) jábirleniwshine asıǵıslıq menen birinshi medicinalıq járdem kórsetiwi jáne onı medicinalıq emlew shólkemine jetkiziwin shólkemlestiriwi;
b) tekseriw komissiyası jumıs baslaniwina shekem jumıs jayındaǵı jaǵdaynı hám úskeneler jaǵdayın hádiyse júz bergen minutada qanday bolsa, sondayligicha saqlap qaldırishi;
v) baxtsız hádiyse júz bergen orındaǵı kárxana basshısı tezlik penen hádiyse tuwrısında jumıs beretuǵınǵa hám kásiplik awqamına yamasa kárxana xızmetkerleriniń basqa wákillik shólkemlerine xabar qılıw shárt.
1. 2. Jumıs beretuǵın buyrıǵına kóre, jumıs beretuǵın hám kásiplik awqamı ispeksiyasi wákilleri yamasa xızmetkerleriniń basqa wákillik organı quramında komissiya dúziledi. Óndiristegi miynet qawipsizligine tikkeley juwap beretuǵın baslıq baxtsız hádiyseni tekseriwde qatnasıw etpeydi.
Komissiya :
-úsh keshe-kunduz ishinde baxtsız hádiyseni tekserip shıǵıwı, gúwalar hám miynet qáwipsizligi qaǵıydaları, miynet qawipsizligi ulgilerin buzılıwǵa jol qoyǵan shaxslardı anıqlap soraw alıwı, múmkinshiligi bolsa, jábirleniwshinen túsindiriw xati alıwı ;
-baxtsız hádiyse sebeplerin joytıw ilajları kórsetilgen N-1 úlgisindegi aktni úsh nusqada dúziw hám qol chekip, olardı tastıyıqlaw ushın jumıs beretuǵınǵa beriwi kerek.
1. 3. Jumıs beretuǵın óndiriste baxtsız hádiyseni keltirip shıǵarǵan sebeplerdi saplastırıw ilajların kóredi hám tekseriw tamam bolǵandan keyin úsh keshe-kunduz dawamında tastıyıqlanǵan N-1 nusqa daǵı aktlardı :
Jábirleniwshine yamasa onıń máplerin qorǵaw etiwshi shaxsqa, tekseriw materialları menen birge kárxana miynetti qorǵaw xızmeti basshısı (injener, qánige) ga, mámleket miynet texnika qadaǵalawshısına jiberedi.
N-1 forma daǵı akt menen rásmiylestirilgen baxtsız hádiyseler kárxana tárepinen esapqa alınadı hám dápterde belgilengenler etiledi.
Jumıs beretuǵın N-1 formasındaǵı akt nusqaların, kásiplik awqam ispeksiyasiga yamasa kárxana xızmetkerleriniń basqa wákillik shólkemlerine O'zsanoatgeokontexnazorat mámleket ispeksiyasi organ wákiline, eger baxtsız hádiyse Mámleket shólkemi qadaǵalawı astındaǵı kárxanalarda júz bergen bolsa, joqarı turıwshı xojalıq shólkemine tiyisli ministrlik (korporatsiya, awqam ) ga da olardıń talaplarına muwapıq jiberiwi shárt.
1. 4. Basqa shólkemi tárepinen sol shólkem tapsırig'ini orınlaw ushın yamasa xızmet wazıypasın ótew etiw ushın usı kárxanaǵa jiberilgen xızmetker menen júz bergen baxtsız hádiyse sol baxtsız hádiyse júz bergen kárxana jumıs beretuǵınsı buyrıǵı tiykarında dúzilgen komissiya tárepinen, jábirleniwshi isleytuǵın shólkem wákili qatnasıwında tekseriledi.
N-1 úlgisindegi aktning 1. 3-bandida xızmetkerdi jibegen shólkem atı kórsetiledi. Baxtsız hádiyse jábirleniwshi qaysı shólkem jumısshısı bolsa sol shólkem tárepinen esapqa alınadı.
Túsindirme: «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasi organı sistemasındaǵı basqa kárxana jumısshısı menen júz bergen baxtsız hádiyse, baxtsız hádiyse júz bergen kárxana qaysı shólkem qadaǵalawı astında bolsa, sol shólkem tárepinen esapqa alınadı.
Baxtsız xodisa júz bergen kárxana N-1 úlgisindegi aktınıń 4-nusqasında toltırıp, bir nusqasın baxtsız hádiyse sebeplerin saplastırıw ushın ózinde alıp qaladı, qalǵan ush tastıyıqlanǵan nusqasın jábirleniwshin jibergen shólkemge, esapqa alıw, saqlaw hám 1. 4-bandda kórsetilgen mánzillerge jıberiw ushın jiberiledi.
1. 5. Kárxana jumısshısı baslıqlıǵında islep shıǵarıw ámeliyatı ótip atırǵan yamasa jumıs atqarap atırǵan ulıwma bilim beriw mektep, kásip-óner kolledji, joqarı oqıw jurtı oqıwshıları menen júz bergen baxtsız hádiyseler kárxana tárepinen esapqa alınadı. Kárxana tárepinen islep shıǵarıw ámeliyatı ushın ajıratılǵan uchastkalarda oqıtıwshıları baslıqlıǵında islep shıǵarıw ámeliyatın ótip atırǵan yamasa jumıs atqarap atırǵan ulıwma bilim beriw mektep, kolledj, joqarı oqıw jurtı oqıwshıları menen júz bergen baxtsız hádiyseler oqıw orınları tárepinen kárxana wákili menen birge tekseriledi hám oqıw jurtı tárepinen esapqa alınadı.
Baxtsız hádiyselerdi arnawlı tekseriw
2. 1. Tómendegi jaǵdaylarda baxtsız hádiyseler arnawlı tekseriledi: bir waqtıniń ózinde eki hám odan artıq xızmetkerler menen júz bergen toparıy baxtsız hádiyseler: áqibeti salmaqli hám ólim menen tawsılǵan baxtsız hádiyseler.
2. 2. Toparıy, ólim menen tawsılǵan hám áqibeti salmaqli baxtsız hádiyse tuwrısında jumıs beretuǵın tómendegi tártipte xabar beriwi kerek:
a) mámleket miynet texnika qadaǵalawshısına
b) joqarı turıwshı xojalıq organına
v) wálayat miynet basqarmasına
g) baxtsız hádiyse júz bergen aymaqtaǵı prokuraturaǵa
d) baxtsız hádiysege dus kelgen xızmetkerdi jibergen shólkemge
e) Ózbekstan Respublikası miynet ministrligine
j) «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasining jergilikli organına (eger baxtsız hádiyse olar qadaǵalawı astındaǵı kárxanada júz bergen bolsa ).
2. 3. Toparıy, ólim menen tawsılǵan hám áqibeti salmaqli baxtsız hádiyse wálayat miynet basqarması buyrıǵına tiykarınan tómendegi quram daǵı komissiya arnawlı tekseredi.
baslıq - Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayat mámleket miynet texnika qadaǵalawshısı yamasa «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasi qadaǵalawı astındaǵı kárxana wákili;
aǵzaları - joqarı turıwshı xojalıq organı wákili, jumıs beretuǵın, jábirleniwshiniń tiykarǵı jumıs jayındaǵı kásiplik awqamı ispeksiyasi, yamasa Ózbekstan kásiplik awqamları Federatsiyasi keńesine aǵza shólkemde júz bergen jaǵdaylarda kásiplik awqamlarınıń miynet texnikalıq qadaǵalawshısı, «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasi organı qadaǵalawı astındaǵı kárxanalarda júz bergen toparıy, ólim menen tawsılǵan hám áqibeti salmaqli baxtsız hádiyseni tiyisli Mámleket miynet texnika qadaǵalawı menen kelisim halda «O'zsanoatgeokontexnazorat» Mámleket ispeksiyasining Respublika yamasa jergilikli shólkemleri buyrıǵı astında dúzilgen komissiya joqarı turıwshı xojalıq organı vaqkili qatnasıwında tekseredi. Komissiya baslıǵı etip sol organ wákili tayınlanadı. Komissiya quramına (bas) mámleket miynet texnika qadaǵalawshısı kiredi.
Toparıy, ólim menen tawsılǵan hám áqibeti salmaqli baxtsız hádiyseler júz bergeninde N-1 úlgindegi akt komissiya tárepinen arnawlı tekseriw aktı dúzilgennen keyin bir keshe-kunduz ishinde komissiya juwmaqlarına muwapıq rásmiylestiriledi.
Eki-tórt kisiniń ólimi menen tawsılǵan baxtsız hádiyselerdi arnawlı tekseriw Ózbekstan Respublikası miynet ministrligi buyrıǵına tiykarınan tómendegi quram daǵı komissiya tárepinen alıp barıladı.
baslıq - Ózbekstan Respublikası (bas) mámleket miynet texnika qadaǵalawshısı ;
aǵzaları - joqarı turıwshı xojalıq organı basshılarınan biri, jumıs beretuǵın, kásiplik awqamı ispeksiyasi baslıǵı. «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasi organı qadaǵalawı astında bolǵan ob'yektlar hám soǵan uqsas basqa ob'yektlardan baxtsız hádiyse Ózbekstan Respublikası miynet ministrliginiń Mámleket miynet texnika qadaǵalawshısı menen kelisim halda «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasi organınıń buyrıǵı tiykarında dúzilgen komissiya menen birgelikte xojalıq organı basshısı qatnasıwında tekseriledi. Eger baxtsız hádiyse Ózbekstan Kásiplik awqamları Federatsiyasi keńesine: aǵza shólkemde júz bergen, ol halda kásiplik awqamlarınıń bas miynet texnikalıq qadaǵalawshısı komissiya quramına kiritiledi.
Bes hám odan artıq kisiler ólimi menen júz bergen baxtsız hádiyseler Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń sheshimi tiykarında dúzilgen komissiya tárepinen tekseriledi.
2. 4. Arnawlı tekseriw komissiyası 15 kún dawamında baxtsız hádiyseni tekserip shıǵadı, kárxana daǵı «Miynetti qorǵaw jaǵdayın, eger zárúr bolsa, tarmaqtıń basqa kárxanalarında da tekseriwdi quraydı, arnawlı tekseriw aktın dúzedi. Komissiya aǵzaları jábirleniwshiler yamasa olardıń shańaraq aǵzaları menen ushırasıwlar quraydılar, social tusdagi járdem máselelerin jayında sheshediler, jábirleniwshine yamasa ólgenlerdiń shańaraq aǵzaları olardıń huqıqların túsintirediler.
2. 5. Mámleket miynet texnika úlken qadaǵalawshısı, arnawlı tekseriw komissiya shıǵarǵan juwmaqlardan narazı bolsa, sonıń menen birge ol zálel dep esaplanǵan basqa jaǵdaylarda óz juwmaǵın shıǵaradı.
2. 6. Arnawlı tekseriw komissiyası talabına kóre jumıs beretuǵın :
- baxtsız hádiyseni tekseriwde qatnasıw ushın ózleriniń aralardan ekspert toparı dúziw múmkin bolǵan ekspert qánigelerdi usınıwı :
- texnikalıq esabatlar, ámeliy izertlewleri, sınaqtan ótkeriwlerdi ámelge asıradı ;
- baxtsız hádiyse júz bergen jaydı súwretke alıw hám basqa zárúr hújjetlerdi usınıwı ;
- tekseriw ushın zárúr bolǵan transport hám baylanıs quralları, arnawlı kiyim-bas, arnawlı poyafzal hám jeke qorǵaw quralları menen támiyinleniwi;
- komissiya aǵzaları islewi ushın olarǵa úskenelestirilgen bólek bólme ajıratıp beriwi;
- baxtsız hádiyseni, arnawlı tekseriw materialların jetkilikli muǵdarda kóbeytiwdi támiyinlewi shárt esaplanadı.
Texnikalıq esabatlar, ámeliy izertlewleri, sınaqtan ótkeriw hám kemshiliklerdi anıqlaw ushın usınıs etilgen qánigelerge, transport hám baylanıs qurallarına sarplanatuǵın ǵárejetlerin baxtsız hádiyse júz bergen kárxana tóliydi.
2. 7. Arnawlı tekseriw materiallarına tómendegiler kiredi:
N-1 úlgindegi akt, jobalar, sxemalar, tekseriw protokolı hám baxtsız hádiyse júz bergen orınnıń fotosuratlari; jol-transport hádiysesi júz bergen orınnıń sxeması ; sorawlar protokolı, jábirleniwshiniń hám baxtsız hádiyseni kórgen gúwalar hám de taǵı basqa baylanıslı adamlardıń, sonıń menen birge DAvAN, MXTT standartları, miynetti qorǵaw qaǵıydaları hám normaına ámel etiliwine juwapker bolǵan lawazımlı adamlardıń túsindiriw jazıwları, ekspert toparı dúziw tuwrısındaǵı buyrıqı ;
Jábirleniwshilerdiń qawipsizlik texnikası boyınsha oqıtilganligi hám jol-jarıqlar alǵanlıǵı haqqındaǵı belgilengenler dápterinen kóshirmeler;
Jábirleniwshine jetkizilgen jaranıń ózgesheligi hám salmaǵı, ólim sebepleri tuwrısındaǵı medicinalıq nátiyje;
Ekspert toparınıń baxtsız hádiyse sebepleri haqqındaǵı juwmaǵı, ámeliy hám basqa izertlewler, tájiriybeler, analizler nátiyjeleri, avarıya sebepli kórilgen materiallıq zálel haqqındaǵı málimleme;
Arnawlı tekseriw komissiyasın dúziw haqqındaǵı buyrıq yamasa qarar ;
jollamalar, qaǵıydalar, buyrıqlardan hám miynet qawipsizligi normaların hám oǵan juwapker bolǵan shaxslardı belgileytuǵın basqa aktlardan kóshirmeler;
Kárxanada miynetti qorǵaw jaǵdayın tekseriw tuwrısındaǵı arnawlı tekseriw komissiyasınıń aktı ;
Zárúr bolǵan orınlarda mámleket miynet texnika úlken qadaǵalawshısınıń juwmaǵı.
2. 8. Arnawlı tekseriw tawsılǵannan keyin 15 kún dawamında mámleket miynet texnika úlken qadaǵalawshısı tekseriw materialların :
- toparıy, ólim menen tawsılǵan hám áqibeti salmaqli baxtsız hádiyse júz bergen orındaǵı prokuraturaǵa jiberedi;
- arnawlı tekseriwdi barlıq materialları nusqalarınan Qaraqalpaqstan Respublikası miynet ministrligine, wálayat miynet basqarmasına, Ózbekstan Respublikası miynet ministrligine, kárxanaǵa jáne onıń joqarı turıwshı xojalıq organına, baxtsız hádiysege dus kelgen xızmetkerdi jibergen shólkemge jiberedi.
2. 9. Baxtsız hádiyse júz bergen kárxana jumıs beretuǵınsı arnawlı tekseriw materialların asıǵıslıq menen kórip shıǵıwǵa, baxtsız hádiyse sebeplerin saplastırıw tuwrısındaǵı komissiya usınıs etken ilajlardı orınlaw boyınsha, miynetti qorǵaw hám qawipsizlik texnikası boyınsha lawazımı hám kásipine tiyisli wazıypalardıń atqarılmasligiga jol qoyǵan shaxslardı juwapkerlikke tartıw haqqında buyrıq beredi.
Jumıs beretuǵın, arnawlıtekshirish komissiyası usınıs etken ilajlardıń orınlanǵanlıǵı haqqında arnawlıtekshirish ótkeriwdi basqargan mámleket miynet texnika úlken qadaǵalawshısına, «O'zsanoatgeokontexnazorat» mámleket ispeksiyasining ob'yektlar qadaǵalawı astında bolǵan jergilikli organlarǵa jazba túrde informaciya beredi.
2. 10. Eger jábirleniwshi baxtsız hádiyse áqibetinde waqtınsha jumıs qábiletin joǵatǵan dáwirde sol baxtsız hádiyse sebepli o'lib qalsa, jumıs beretuǵın bul haqqında tezlik penen mámleket miynet texnika úlken qadaǵalawshısına xabar beriwge májbúr bolıp tabıladı.

Keys-jaǵdaylar

1 - jaǵday. “N” awıl direktorı qala orayındaǵı rayon tálim basqarması hám mliya bólimine mektep jumısların sheshiw ushın keldi. Finans bólimindem basqarması baslıǵı islerdi hal etip bo'lgach tálim basqarmasına barıw maqsetinde tálim basqarması qabılxonasiga qońıraw etdi hám ol tálim basqarması baslıǵı keshlew bolıwın bildi. Sonnan keyin direktor nan alshaq maqsetinde dúkanǵa jol aldı. Ol dúkan esigi aldında toyib ketib ayaǵın qattı jaraladi. Kesellikti anıqlaw - ayaq sınıwı.
Gruppa sárdarı, tálim basqarması baslıǵı retinde bul jaǵdaydı tekseriwdi quraydı. Gruppanıń qalǵan studentleri hár túrlı obrazda bul jaǵdaydı tekserip analiz etediler (hújjetlerge muwapıq dúziledi).

2 - jaǵday. Kárxana injeneri óziniń jumıs jayındaǵı perdesin ilish maqsetinde stuldı áynek jaqinına jıljıtıp onıń ústinen stol qoydi jáne onıń ústine shıqtı, stul maydan tegisligi sebepli stoldan toyib ketti hám nátiyjede injener basınan qattı jara aldı. Kesellikti anıqlaw - bas mıy shayqalıwı.

Gruppa sárdarı, kárxana bas injeneri retinde bul jaǵdaydı tekseriwdi quraydı. Gruppanıń qalǵan studentleri hár túrlı obrazda bul jaǵdaydı tekserip analiz etediler (hújjetlerge muwapıq dúziledi).
3 - jaǵday. Kárxana mihandisi túslıq waqtında islep shıǵarıw bınasınıń qapı bosaǵasına shıqtı. Qapınıń dástegi joq, tekshe 3 tárepke 8 zinadan ibarat tas materialdan etilgen. Injener toyib ketib zinaga yiqildi. Kesellikti anıqlaw - umrtqaning dumgaza bólegi sınıwı
Gruppa sárdarı, kárxana bas injeneri retinde bul jaǵdaydı tekseriwdi quraydı. Gruppanıń qalǵan studentleri hár túrlı obrazda bul jaǵdaydı tekserip analiz etediler. ( hújjetlerge muwapıq dúziledi)
4- jaǵday. Kárxana injeneri aralıq denefus waqtında kóshege shıǵıp jay diywalınan 1 metr uzaqlıqta tik jaǵdayda chekip turǵan edi. Jay arkining suvog'i basına túsip ketti. Kesellikti anıqlaw -bas mıy shayqalıwı.
Gruppa sárdarı, kárxana bas injeneri retinde bul jaǵdaydı tekseriwdi quraydı. Gruppanıń qalǵan studentleri hár túrlı obrazda bul jaǵdaydı tekserip analiz etediler (hújjetlerge muwapıq dúziledi).
5- jaǵday. Kárxana injeneri 20 litrli ıdıslar daǵı sulfat kislotası tasıw waqtında, oǵan to'kilib ketti. Kesellikti anıqlaw - ayaq hám qoldıń ximiyalıq kúyiwi.
Gruppa sárdarı, kárxana bas injeneri retinde bul jaǵdaydı tekseriwdi quraydı. Gruppanıń qalǵan studentleri hár túrlı obrazda bul jaǵdaydı tekserip analiz etediler (hújjetlerge muwapıq dúziledi).
6 - jaǵday. Kárxana injeneri kernew astındaǵı apparattı tuwırlaw waqtında elektr tokı ótetuǵın bólegine tiyip ketti. Qizdırıw apparatınıń radiator sistemasına ayaǵı tiyip ketti. Kesellikti anıqlaw -elektr tokınıń urısı.
Gruppa sárdarı, kárxana bas injeneri retinde bul jaǵdaydı tekseriwdi quraydı. Gruppanıń qalǵan studentleri hár túrlı obrazda bul jaǵdaydı tekserip analiz etetiledi (hújjetlerge muwapıq dúziledi).

Qadaǵalaw sorawları

1. Qawipsizlik qanday usıllar járdeminde analiz etiledi?
2. Baxtsız hádiyselerdi analiz qılıw usılları qanday túrlerge bólinedi?
3. Monografik usıldıń mánisi neden ibarat?
4. Statistikalıq usıl qanday maǵlıwmatlar tiykarında ámelge asıriladı?
5. Jaralanıw kórsetkishleri ne hám olar qanday anıqlanadı?
6. Óndiristegi baxtsız hádiyselerge qanday jaǵdaylar kiredi?
7. Baxtsız hádiyseler kim tárepinen tekseriledi?
8. Áqibeti salmaqli hám ólim menen tawsılǵan baxtsız hádiyseler qanday tártipte tekseriledi?
9. Baxtsız hádiyseler qanday tártipte hújjetlestirıledi?