Shina turlari va ularning xususiyatlari

SHINA TURLARI VA ULARNING XUSUSIYATLARI

Protsessor kompyuterning “miyasi” hisoblanadi va uning ichidagi chip har xil hisoblash va boshqa vazifalarni amalga oshiradi.

Protsessorning tezligi uning eng asosiy jihatidir. Odatda, bu ma’lumot protsessorning ustida yozilgan bo’ladi (“2,8 GHz” yoli “2,6 GHz” degan yozuvlar). Protsessorning tezligi qancha yuqori bo’lsa, shuncha yaxshi, lekin, zamonaviy protsessorlarda ko’p yadrolilik ( dual core, quad core) degan tushuncha ham bor. Bitta protsessorning o’zida ikkita, to’rtta va eng zamonaviy protsessorlarda 8 ta gacha yadro bor. Protsessorda yadro qanchalik ko’p bo’lsa, u ham shunchalik yaxshi, ammo, ko’p yadroli protsessorlar bir yadroli protsessorlardan ancha qimmat turadi.

Ikki yadrolik protsessorning ishlash samarasi uning qanday programmalar uchun ishlatilishiga bog’liq. Oddiy ofis kompyuteri uchun ikki yadroli protsessor shart emas, bir yadroli Celeron protsessorlari ham hujjat yozish kabi vazifalarni a’lo darajada bajarishadi, lekin, o’yin o’ynashni yoki videomontaj qilish bilan shug’ullanadigan foydalanuvchi uchun ikki yadroli protsessor qo’l kelishi mumkin.

Protsessorning yana bir asosiy xususiyatlaridan biri uning brendi, ya’ni qaysi kompaniya tomonidan ishlab chiqilganidir. Protsessor ishlab chiqaruvchi ikkita gigant mavjud – Intel va AMD.

Protsessorlarning kesh xotirasi ham asosiy xususiyatlardan biridir. Kesh xotira ham qanchalik katta bo’lsa, shuncha yaxshidir. Zamonaviy protsessorlarda 1mb, 2mb va undan ortiq kesh xotira mavjud.

 



AMD Athlon/Phenom protsessorlari

2000-yillar o’rtalarida AMD firmasi o’sha davr uchun yomon bo’lmagan Athlon 64 protsessorlarini ishga tushirdi. Ammo 2006-yilga kelib IntelCore 2 protsessorlari har jabhadan, barcha parametrlaridan o’tib ketdi. 2008-yilda ishga tushirilgan AMD firmasining Phenom protsessori ham Core 2 protsessorini yetib ololmadi. Va nihoyat 2009-yildagina AMD firmasi Phenom II protsessorlari ishga chiqarildi va Core 2 protsessorlari bilan teng raqobatlashadigan bo’lishdi. Ammo bu vaqtga kelib Intel firmasining Core i7 protsessorlari boshlang’ich va o’rta sistemalarini almashtirib bo’lgandi.

AMD protsessorlarini ishlatish bir muncha qiyinroq Intel Core protsessorlarini ishga tushirishdan ko’ra va u protsessor modeliga bog’liq.

Athlon, Phenom yoki Sempron protsessorlarini ishga tushirish:

BIOS ning optimal sozlanmasini sizning sistemangizga o’rnating. Cool'n'Quiet va Spread Spectrum texnologiyasini o’chiring.

Tezkor xotiraning chasotasini kamaytiring. Buning uchun avvalom bor SPD (MemoryTiming by SPD parametri yoki analogli) parametr yordamida xotira parametrini o’rnatishini o’chirish zarur bo’ladi. Keyinchalik, MemoryFrequency for yoki 6.4-rasmdagiday parametrini kichik bo’lsada imkonyatlarini ko’rsatish zarur bo’ladi.

HyperTransport shina chastotasini HyperTransport yoki analogli parametr yordamida 1 yoki 2 pog’ona kichraytirish zarur bo’ladi.

Masalan:

Athlon64 protsessori uchun normal HT chastota 1000 МHz (ko’paytirgich 5) va uni 600 dan 800 gacha kamaytirish mumkin bo’ladi (ko’paytirgich 3 yoki 4).

PCI (33 МHz), PCI Express (100-110 МHz) va AGP (66МHz) shinalari uchun chastota fiksirovkasini o’rnating.

Barcha ro’yhatdan o’tish amallaridan keyin, ishga tushurish amallarini bajarish mumkin. Avvaliga bazaviy chasotasini 10-20 % ga (masalan 200 dan 240 MHz gacha), undan keyin esa operatsion sistemani ishga tushirish mumkin va uni ishlash jarayonini tekshirish mumkin. O’rnatish parametri CPU FSB Clock, CPU Overclock in MHz yoki analogli parametr deb nomlanishi mumkin.

Rasm 1. Tezkor xotira chastotasini o’rnatish

Rasm 2. HyperTransport shina chastotasining kichraytirilishi

Rasm 3. Protsessorining ozuqaviy yadrosining kuchaytirishi

Phenom ll/Athlon IIprotsessorining yadrosini ochish

2009-yilda chiqqan AMD Phenom II protsessorining oilasi ikki, uch yoki to’rt yadrolardan iborat. AMD kompanyasi uch va to’rt yadroli modellarni bir yoki ikki yadroli protsessorlarni o’chirish yo’li bilan ishlab chiqargan.

Ushbu ko’p yadroli protsessorlarning kitobi chiqishi bilan bu moodellar oilasi juda omadli tarqaldi.

Masalan:

Phenom II Х3 seriali 7хх, Phenom II Х2 seriali 5хх, Athlon II ХЗ seriali 7хх, Athlon II ХЗ seriali 4хх va boshqa ko’plab turlari.

To’rt yadroli PhenomII Х4 8хх va Athlon II Х4 6хх modellarda L3 kesh xotira ishlatiladi, bir yadroli Sempron 140 modelga – ikki yadroli ishlatiladi.

Bu texnologiyani AMD chiplarining janubiy ko’prik SB750 yoki SB710 bilan qo’llaydi, yana NVIDIA firmasining ba’zi bir chip setlari. Masalan GeForce 8200, GeForce 8300, nForce 720D, nForce 980.

Blokdan ochish protsedurasi uncha qiyin emas, sizga Advanced Clock Calibration yoki analogli parametrni Auto uchun o’rnatsangiz bo’lgani. Ba’zi bir MSI platalarida Unlock CPU Core parametrini o’rnatish kerak bo’ladi.

Agar urunishlar samara bermasa, tajribada Value parametrining ahamiyatini uzatib, siz ACC ni qo’lda sozlab ko’rishingiz mumkin.

Ba’zi xollarda, ACC sistemasini ishga tushirganda umuman zagruzka amalgam oshmasligi mumkin va siz CMOS ning mazmuniga umid qilishingiz kerak bo’ladi.Ishlab turgan kompyuterning ishlash tezligini bilish uchun SiSoftwareSandra, 3DMark yoki PCMark (www.futuremark.com) programmalaridan foydalanishingiz mumkin. Markaziy protsessorni shiddat bilan yuklantiruvchi yana maxsuslashtirilgan programmalar bor, masalan: Prime95, S&M, SuperPI va boshqalar.