Shillerning har biri asari,bu-buyuk mukammallikka erishmoq yo’lidagi olg’a bosilganodimdir

Birinchi 
bosqich 1920-1950 yillarni o‟z ichiga oladi.Bu davrda Shiller adabiy merosining 
o‟rganilishida ikki tendensiya ko‟zga tashlanadi.Birinchisi, Shiller asarlarining (“Makr 
va muhabbat” – Sh.Sh.Xurshid va A.Ayub, “Qaroqchilar” – Xurshid va A.Muxtor 
tarjimalari) ilk bor o‟zbek tiliga tarjima qilinishi truppalar tomonidan sahnaga qo‟yilishi 
bilan harakterlanadi.Ayni shu bosqichda ko‟zga tashlangan ikkinchi tendensiya 
shundan iboratki, (1930-yillar oxiri – 1950-yilar o‟rtalari) bunda Shillerning ilk 
dramalari bor badiiy tarovati, estetik go‟zalligining o‟zbek tilida qayta yaratilishi bilan 
ajralib turadi. 
Shiller adabiy merosining O‟zbekistonda o‟rganilish tarixining 
ikkinchi 
bosqichi 
1960-2000-yillarni o‟z ichiga oladi.Mazkur bosqichda Shillerning badiiy barkamol 
dramatik, tragik (“Vilgelm Tell”, “Mariya Styuart”) va poetik asarlarning (“Gero va 
Leandr”, “Asoratdagi Pegas”, “Qo‟lqop”, “Russo”, “Kolumb”, “Zamin taqsimoti”) 
tarjima qilinib, o‟zbeklarga tanishtirilishi bilan ajralib turadi.Bu davrda ham Shiller 
ijodining o‟rganilish tarixida ikki tendensiya ko‟zga tashlanadi.Birinchidan, Shiller 
asarlarining, uning o‟zbek dramaturgiyasining taraqqiyotida tutgan o‟rni va ahamiyati 
nuqtai nazaridan baholandi.Ikkinchidan, asarlarning badiiy-estetik qiymati o‟rganilar 
ekan, mazkur asarlarning yaratilish tarixi Germaniyadagi ijtimoiy-siyosiy, madaniy 
muhit bilan Shillerning falsafiy-estetik qarashlari bilan bog‟liqlikda tekshirila 
boshlandi.

---

11 
Shiller ijodini o‟rganishning 
uchinchi
bosqichi milliy Mustaqillik davriga to‟g‟ri 
keladi.O‟tmishda undan bilvosita (rus, tatar va ozarbayjon tillari orqali) tarjima 
qilishga, asarlarini sahnalashtirishga e‟tibor qaratilgan bo‟lsa, bu davrga kelib Shiller 
adabiy merosi asl nusxadan tarjima qilina boshlandi.Dramaturg ijodi yuzasidan ilmiy 
ma‟ruzalar qilishga, ilmiy va ommaviy harakterdagi maqolalar, risola va 
monografiyalar yaratishga e‟tibor qaratildi.Shoir ijodining 250 yilliligi munosabati 
bilan “Jahon adabiyoti” jurnalida “Shodlik, ey sen, ilohiy olov” rubrikasi ostida 
“Yerning taqsimlanishi”, “Russo”, “Qo‟shga qo‟shilgan Pegas” she‟rlari Muhammad 
Ali tomonidan qayta tarjima qilindi.