Shevalar leksikasi bo‘yicha material to‘plash shahar bilan bog‘liq va shahar ichkarisidagi toponimlar

XII. HARAKAT VA HOLATNI BILDIRUVCHI SO‘ZLAR (FE’LLAR)

1.Ehtiyotsizlikdan biror narsaning qayerdaligini bilmay qolmoq; tushirib qo‘ymoq; yo‘q qilmoq, yo‘q bo‘lib qolmoqni sizlar bir so‘z bilan nima deysizlar?

2. Qo‘l-oyoq yoki suzgichlarni qimirlatib suvda turmoq yoki biror yo‘nalishda harakat qilmoqni nima deb ataysizlar? Suzmoq
3. Shoxli hayvonlarning shoxi bilan urishini, shoxini sanchishni qanday so‘z bilan ifodalaysizlar?
4. Shoxi bilan urishni,sanchishni odat qilgan sigirni qanday sigir deb ataysizlar? 5. Biror narsa hidini burunga tortib bilishni nima deysizlar?
6. Ko‘rish uchun ko‘zini biror tomonga, biror narsa yoki kimsaga yo‘naltirishni, ko‘z tashlamoqni qanday so‘z bilan ifodalaysizlar?
7. Yo‘qolgan yoki daraksiz ketgan kimsani, biror narsani izidan, ketidan yurib so‘roqlab izlashni nima deysizlar?
8. Uyqu bosib mudragan holatda, yarim uyg‘oq,yarim uyqu holatida bo‘lishni qanday so‘z bilan ifodalaysiz? Uhili uyog'li
9. Birov bilmaydigan, topa olmaydigan joyga biror narsani berkitib qo‘yishni nima deysizlar?
10. Biror narsani kuch bilan biron joyga, tomonga irg‘itib yuborish qanday so‘z bilan ifodalanadi?
11. Qo‘l yoki biron narsa bilan zarba bermoq, sanchmoq, do‘pposlamoqni qanday ifodalaysizlar? Urmoq
12.Biror kimsadan biror narsani o‘tinib so‘ramoq, iltijo qilmoq. Ilti, iltimos 13.Bema’ni,maza-bemaza, tuturiqsiz gaplar gapirmoq.
14. Biror kasal bilan og‘rimoq, kasalga chalinmoq.
15. Ortiq darajada mag‘rurlanib, kekkayib, manmanlik qilmoq. Manman
16. Janjal qilmoq, aytishmoq, san-manga bormoq. Jahli chiqmoq, urushqoq
17. Muz ustida, qorda, silliq yuzada sirg‘anmoq, toyg‘anmoq. Muzda uchmoq 18. Biror kimsani yoki biror narsani ehtiyot qilmoq, avaylamoq. Asramoq
19. Taxminan, chama bilan aniqlamoq.
20. Qish kunlari badanga sovuq o‘tib jo‘njimoq. Sovuq qotmoq, do'gmoq, so'qishmoq
21.Birovni masxaralamoq, mazax qilmoq. 22. Yolg‘on-yashiq gaplar, va’dalar bilan laqillatmoq.
23. Kishining suvga tashna bo‘lishi, suvsashi. Suvsiramoq
24. Biror narsadan mamnun bo‘lib faxrlanmoq, iftixor qilmoq.
25. Achchig‘i kelib g‘azablanmoq. Nevrisi chiqmoq
26. Sabzi, piyoz, olma va shu kabilarning po‘stini, qobig‘ini olmoq,po‘chog‘ini tozalamoq.
27. Biror gap, ish-harakat,voqea, hodisa va shu kabilarning ma’nosini, mohiyatini tushunmoq,uqmoq, bilib olmoq.
28. Biror ish-harakatni oxiriga, poyoniga yetkazmoq, tugallamoq. 29. Hech bir narsa qilmay, vaqtini behuda o‘tkazib, kesib yurmoq. Gazib yurish 30. Yoqa bo‘g‘ishib urishmoq.