Shaxta va rudnik lotin p65

6.10-rasm.  L ahim larning  oddiy  diagonal  ulanishi: 
a va b — mos rav ish d a, kon lahim lari va sham ollatish 
ta rm o g ‘ining  sxem asi.
Diagonal ulanishning umumiy qarshiligi  quyidagi  ifoda bo‘- 
yicha aniqlanadi:
Rm  = 
Q t -
 
<6'4°)
Qum
Ketma-ket,  parallel,  ba’zida kon lahimlarining  diagonal ula- 
nishlarining  majmuyi  aralash  ulanish  (ulanishlar  kombina- 
tsiyasi)ni tavsiflaydi.  Oddiy hollarda  aralash ulangan lahimlar­
ning  umumiy  qarshiligi  barcha  parallel  va  diagonal  ulanish- 
larni  birin-ketin  tegishli  umumiy  qarshiliklarga  almashtirish 
yo‘li bilan  aniqlanadi.  Olingan natijaga uchastkalar birin-ketin 
qo‘shiladi, bu esa,  o‘z navbatida,  barcha tarmoqlarning umumiy 
qarshiligini  aniqlashga imkon yaratadi.
6.8.  Tabiiy  shamollatish
Yerosti lahimlarida havo  quyidagilar natijasida hosil bo‘ladi- 
gan bosimlar  o‘rtasidagi tafovut  hisobiga  harakatlanadi:
• 
shaxtadagi havo  haroratining  kon jinslari bilan havo  o‘rta- 
sidagi  issiqlik  almashishi  ta ’sirida  o ‘zgarishi  tufayli  sodir b o ‘- 
ladigan havo  tabiiy tortilishi;
69

---

•  ventilator  ishlashi;
•  tabiiy tortilish bilan ventilatorning birgalikda ishlashi.
Havoning  tabiiy tortilish  nazariyasi  M.V.  Lomonosov  to-
monidan ishlab  chiqilgan bo‘lib,  unga ko‘ra qishda tashqaridagi 
og‘ir sovuq havo  stvolga  kiradi,  ancha yengil,  isigan  havo  esa 
stvol b o ‘ylab  ko‘tarilib,  yer yuziga  chiqadi  (6.11-rasm).
Havo  stolbalari  massasi  o ‘rtasidagi  tafovut  shaxta  stvoli 
tomon yo‘nalishda tabiiy tortishni hosil  qiladi va  he,  Pa bilan 
belgilanadi: