Shaxs psixologiyasi faniga kirish

Shuning uchun taraqqiyot uchta makrofazadan iborat ekanligini sharxlab,

• Shuning uchun taraqqiyot uchta makrofazadan iborat ekanligini sharxlab,
• uning birinchi turi bolalik davriga to’g’ri kelib, ijtimoiy muhitga moslashish, ko’nikish (adaptatsiya),
• ikkinchisi - o’smirlarga xos individuallashish (individualizatsiya),
• uchinchisi - o’spirinlik, ya’ni yetuklikka intilish davrida individual holatlarni muvofiqlashtirish (birlashtirish) xususiyatlari bilan tavsiflanadi

A.V.Petrovskiy shaxsning shakllanishini quyidagi bosqichlardan iborat bo’lishini ta’kidlab o’tadi.

• 1. Ilk bolalik (maktabgacha yoshidan oldingi davr) - tug’ilgandan to 3 yoshgacha.
• 2. Bog’cha yoshi davri - 3 yoshdan to 7 yoshgacha.
• 3. Kichik maktab yoshidagi o’quvchi davri - 7 yoshdan to 11 yoshgacha.
• 4. O’rta sinf o’quvchisi (o’smirlik) davri - 11 yoshdan to 15 yoshgacha.
• 5. Yuqori sinf o’quvchisi (ilk o’spirinlik) davri - 15 yoshdan to 17 yoshgacha,
• A.V.Petrovskiyning klassifikatsiyasi qanchalik takomil darajada bo’lmasin, taraqqiyotning oraliq bosqichlari, ularning o’ziga xos xususiyatlari mavjudligini e’tirof etishga moyildir

D.I.Feldshteynning fikricha, insonni shaxs sifatida shakllanish jarayonida ikkita katta taraqqiyot bosqichini bosib o’tadi,

• ulardan biri - "Men jamiyat ichida" degan pozitsiyadan iborat bo’lib, u o’ziga quyidagi yosh bosqichlarini qamrab oladi:
• 1) ilk bolalik - I yoshdan 3 yoshgacha,
• 2) kichik maktab yoshidagi o’quvchisi davri - 6 yoshdan to 9 yoshgacha,
• 3) yuqori sinf o’quvchisi davri - 15 yoshdan to 17 yoshgacha.
• Shaxs taraqqiyotidagi ikkinchi pozitsiya "Men va jamiyat" deb nomlanib, u quyidagi yosh bosqichlariga taalluqlidir:
• 1) go’daklik - tug’ilgandan to 1 yoshgacha,
• 2) maktabgacha yoshdagi bolalar - 3 yoshdan 6 yoshgacha,
• 3) o’smirlar - 10 yoshdan to 15 yoshgacha.

D.I.Feldshteyn boshqa tadqiqotchilardan farqli o’laroq, o’smirlik davrini uch bosqichga ajratadi.

• Uning mulohazasiga ko’ra,
• Birinchi bosqich (10-11 yosh) o’ziga munosabatni kashf qilishdan iborat bo’lib,
• o’zini shaxs sifatida his qilish va qat`iy qarorga kelish bilan yakunlanadi.
• Ikkinchi bosqich 12-13 yoshdagi o’smirlarni o’z ichiga olib, bir tomondan, o’zini shaxs sifatida tan olish, ikkinchi tomondan, o’ziga salbiy munosabatda bo’lish xususiyatiga ega.
• Uchinchi bosqich 14-15 yoshli katta yoshdagi katta o’smirlardan iborat bo’lib, tezkorlikda o’z-o’zini baholashga moyil munosabati bilan tavsiflanadi.