Shaxs psixodiagnostikasida proyektiv metodikalarda foydalanish

SHAXS PSIXODIAGNOSTIKASIDA PROYEKTIV METODIKALARDA FOYDALANISH


Maqsad: Proyektiv metodikalarning qo’llanilishini o’rganish
Jihoz: M. Lyusher testi
Yaxshi malumki, rang insonga xos fiziologik va psixologik Ta’sir qiladi. Bu xususiyat sanat, nafosat va ishlab chiqarish gigienasida ko’p vaqtdan buyon etiborga olinadi.
Rangga bo’lgan hissiy munosabat yoqish yoki yoqmaslikda ifodalanganligi sababli undan psixodiagnostikada ham keng foydalaniladi. G. Ayzenkning ta’kidlashicha, yorqin ranglarni ma’qul ko’ruvchi sub’ektlar, noaniq ranglarni tanlovchi kishilardan o’zlarining ko’proq faolligi bilan ajralib turishadi.
Rorshaxning ko’p sonli tajribalarida aniqlanishicha, barqaror his–tuyg’uga ega kishilar ko’k va yashil ranglarni ma’qul ko’rishadi. Kayfiyatning o’zgarishi bilan ranglarga munosabat ham o’zgaradi. Chunonchi, kulrang va qora ranglarni tanlanishi negativ–salbiy holatdan guvohlik berishi mumkin.
Lyusher testi ranglarni tanlash orqali ko’p hollarda sinalayotgan kishining biror faoliyat, kayfiyat, funksional holatga yo’nalganligini hamda shaxsning eng muhim hislatlarini aniqlashga imkon beradi deb faraz qilish mumkin. Xorij psixologlari ba’zan Lyusher testidan xodimlarni tanlashda, kasbga yo’naltirish, ishlab chiqarish jamoalariga ishga olish, etnik, gerantalogik tadqiqotlarda, umr yo’ldoshni tanlashda tavsiyalar berish maqsadida foydalanadilar. Ranglarni psixologik talqin qilishning ahamiyati ko’p ming sonli sinaluvchilarni har tomonlama tadqiq qilish yo’li bilan aniqlangan. Bu metodikaning psixodiagnostik qiymati haqidagi fikr, nashr qilingan eksperimental malumotlar har doim ham bir xil yo’nalishda emas. Sinaluvchilarni nisbatan o’xshash hissiy holatlarda (muvaffaqiyat–mag’lubiyat) qaytadan tadqiq qilinganda har doim ham bir xil natijalar olinavermadi, biroq o’xshashlikka xos ba’zi muhim qonuniyatlar aniqlandi. Shuni ta’kidlash joizki, bu test ko’rsatkichlarining talqini anchagina murakkab bo’lib, uning ba’zi algoritmlari esa qarama–qarshidir. Ayni paytda, nazarimizda Lyusher testidan mavjud holatni o’rganishning qo’shimcha metodikasi sifatida bir kontingentni ko’p marta tadqiq qilish zarur bo’lganda foydalanish mumkin.
Lyusher testi 4 asosiy va 4 qo’shimcha ranglarni o’z ichiga oladi.