MUSTAKILLIK VA MA’NAVIY YUKSALISH ZARURATI.
XX asrning
sunggi un ynlligi jaxon tarixiga tub uzgarishlar davri bulib kirdi.
Ana shu paytdan boshlab butun insoniyat xaeti va tarakkiyotida yangi davr
boshlandi. Bu davrning eng muxim va asosiy, olamshumul
tarixiy axamiyatga
ega bulgan vokeasi — sostialistik .jamiyatning emirilishi, duneni va tashvishga
solib kelgan ulkan va kudratli imperiya—SSSRning tugab, parchalanib ketganligi.
dunyo xaritasida sostialistik tuzilishga ega bulgan davlatlar urnida yangi mustakil
davlatlarning paydo bulganligidir.
Jaxon yangi davrga kadam kuydi. «Va, nixoyat, asr adogiga kslib tarix takozosi
bilan olamdagi ynrik va sunggi impernyalardan biri bulmish SSSR emirildi. Xar
kancha olijanob shiorlar bilan bejabg‗buyalsada, moxiyat e‘tiboriga ku'ra
mustamlaka caltanati bulgan Sovet Ittifoki besamar kommunistik tajriba kurbomi
buldi.
Dunening oltidan bnr kisminin egallagan ulkan mamlakatda mutelik xolatida
yashagan xalklar karamlik kishanlarndan xalos buldilar. Ularning xar biri uz
imkoniyati, uz aklg‗zakovatp darajasida milliy davlatlarni barpo etishga kirishdi»,*
XXI asr busagasida O‗zbekiston xalki xayotida xam chukur tarixiy uzgarphlar ruy
berdi, Uzbskiston siyosiy karamlik va mutelik asoratpdap kutilib, davlat
mustakilligini kulga kiritdi. Mustakillik tufayli O‗zbekiston xalki asriy orzusiga
erishdi. Mustakillikka erishilgan tabarruk kun davlatimpzning kup asrlik tarixidan
porlok saxifa bulib joy oldi. Xalkimiz va Vatanimiz tarakkiyotning tamomila yangi
boskichi va buyuk kelajak sari yuksala borishi ana shu tarixiy sanadan boshlandi.
Mustakillik—uz erkini kulga kiritgan xalk va millat uchun olamshumul
axamiyatga ega bulgan tarixiy kadriyatdirg‗ Mustakillik—xar kanday xalk va mil
latning tabiiy, konuniy extieji, oliy maksadi, xech bir narsa bilan cheklanmagan
chinakam erkinligidir. Mustakillik—karam bulmay, uz yurtida uzini begonaday xis
etmay eming‗erkin yashash, bu yorug olamda xur yashab, xaet zavkini bemalol
surishdir.
Mustakkllik—ozodlik va xurlikka erishgan xalkning uz takdirini uzi xal etish,
istikbolini uzi belgilash, davlatni uzi xoxlagancha boshkarish, uning ichki va tashki
siyosatini daxlsiz olib borish, Alloxning uzi in‘om etgan tabiiy boylpklarga,
erg‗suvga.
avlodg‗ajdodlarining
mexnati
bilan
yaratilgan
iktisodiy,
ilmiyg‗gexnikaviy, madannyg‗ma‘naviy kuchg‗kudrat va imkoniyatlarga milliy
boylik sifatida egalik kilish baxtiga muyassar bulishlir, Mustakillik, ta‘bir joiz
bulsa, bu eski jamiyatdan, mustamlakachilik knshanlari, milliy, sinfii, xarbiy eulm
va mafkuraviy tazyiklardan kutulib, ozodlik, erkinlik va xurriyat karor topadigan
yangi. adolatli, iisonparvar jamiyatga konuniy ravishda utishdir..
. «Davlat mustakilligini kulga kirntish natijasida, deydn Prezng‗dent,
Uebeknston uchun iktpsodiy va ijtimoiy tarakknyotning, madaniy va ma‘naviy
yangilanishning yangi istikbollari ochnldn».***
Manaviy xayotimizda erishgan dastlabki, eng birinchi va asospy yutugimnz shu
buldik,Vatanimizda insonny kadrg‗kimmat yuksak makom kasb etdi, xakikat
sarchashmalarining
kuzlari
kaytadap
ochildi,
jamiyatimizni
mladaiiyg‗ma‘naviy jixatdai yangilash inshlariga jiddiy ravishda kirishildi». Bozor
munosabatlariga yuksak ma‘naviy va ma‘rifat negnzida utish boshlandi..
Kishilarda yaigncha falsafpy tafakkurlash usuli shakllana bordi.
Mustaknllikkning madaniig‗ma‘naviy jabxadagi yutugi va saboklaridap yana biri
shundan iboratkya, xalkimiz uzining buyuk tarixi va millny uzlignin chukur anglay
boshladi, Ajdodlarimiz koldirgap bebaxo
me
rosdan baxramand buldn. Uz
kelajagini, uz istikbolini buyuk tarnximnz mezoni bilan ulchashni, uni anglash
va
keng kulamda tasavvur etnshni urgana boshladi.
Xalkimnzning asriy an‘analari, odob – axloki, ta‘limg‗tarbiya tizimi borasidagi
yutuklari, ijtimoiyg‗iktisodiy siyosiy, madaniyg‗ma‘navii xaeti, uziga xoc turmush
tarzi va kadriyatlarda nfodalagan ona tilimnzning mazmung‗moxiyatn xamda
kadrg‗kimmatini chukur anglay boshlanganligi mustakillik sharoitida ma‘naviy
xayotda ruy bergan ijobiy uzgarishlarning muxim kurinpshlarndan birilirg‗
Mustakilliktshg yana bir muammosn bopki, uni e‘tibordai chetga koldnrnb
bulmaydn. Bu—ma‘naviyat va ma‘rifat bilan boglik bulgan muammodirg‗
Ma‘naviyat mustaknllik zamnnlarini mustaxkamlashnnng, uni yanada
barkarorlashtirish aa takomillashtirishshshg zarur omillaridan biridnr. Boshkacha
aytganda. ma‘nag‗viyat va ma‘rnfatni ristijlaitirish mustakillikning asoslaridai
bulib xizmat kiladi..
Mustakillik uchun ma‘navnyatning, ma‘naviyg‗ma‘rifiy oishlarning axamnyati shu
kadar muxim va kattaki, ularni xech kachon ikkinchi
uringa surib kuyib
bulmaydi.Prezidentning. oldin odamlarga moddiy boylik berib, sungra ma‘naviyat
tutrisida uylash lozim, deydiganlar xak bulmasalar kerak, degan nazariy kondasi
chukur ma‘noga ega.
Dunyoning eng rivojlangan mamlakatlari tajribasi fag;at iktisodiy va siyosiy
tarakkietga asoslangan jamiyat va davlatning tag zamini murt bulnshini amalda
kursatib turibdi. Iktisodiyg‗snyosiy tarakkiyot madaniig‗ma‘naviy, ma‘rifiy
kamolot, usishg‗uzgarish va rivojlanishga, eng ilgor, zamonaviy ilmg‗fan, texnika
va
texiologiyalarga, umumbashariy ilror tajribalarga asoslangan va ular bilan
uzvpy borlab olib borilgan takdirdagina jamiyat tarakkkiyotn bexad tezlashadi va
rivojlanadii, SHunday mamlakat va xalk,
jaxon stnvilizastiyasnnnng oldingi
safida buladi,tarakkietni kuldan bermaydi.
Vujudnda mukammal Vatan e‘tikodi shakllangan, takomil topgan, xalki
ma‘naviy pok, odil, vijdonli, xalol, mexnatsevar bulgan mamlakatgnna mustaknl.
ozod va erknn bulnb yashay oladi va rnvojlanadi. Insonnnng faolligi,
UZ
ihnga
mas‘uliyat bilan karay bilishi, jamiyat oldidagi burchi va mas‘ulnyatinn kanchalik
xis kila bilishi uning
ma‘navii kamoloti bilan boglik.
«CHunki tafakkur ozod bulmasa, ong va myyp tazyikidan, kullikdan kutulmasa,
inson tuda ozod bulolmaidi.
Tarakkiyot taklnrini ma‘navii jixatdan etuk
odamlar
xal
kiladi.
Texnikavny bilim, murakkab texnologiyani egallash kobilnyati ma‘paviy
barkamollik bilap, mustakil tafakkur bilan birga borishi kerak. Akliy zakovat va
ruxiyg‗ma‘naviyatning saloxiyatg‗ma‘rifatli insonning ikki
kanotidir»
MILLIY MODEL nima?
Xar kanday. mamlakatning kuchi uning intelektual
saloxiyati bilan belgilanadi. Saloxiyatga esa turli yullar bilan erishish
mumkin.Kadrlar tayerlash milliy dasturi»ni tayerlash jaraenida mamlakatimiz
Prezidenti I.Karimov mutaxassislar bilan uchrashgan paytda bu xakda
gapirib,ikkita mamlakatni misol tarikasida keltirgan edilar.Bular YAponiya va
Amerika Kushma SHtatlari.
YAponiya oxirgi5O yil davomida eng rivojlangan davlatlar katoriga kushildi. U
bunga nima asosida erishdi? Asosiy sabab talim tizimining takomillashgani va shu
bilan birga uz talim tizimiga ishonch xosil kilganliklaridadir. Vaxolanki ushbu
davlatda er osti va er usti boyliklari mavjud emas.
Amerika Kushma SHtatlari dunedagi eng kuchli davlatlardan biri
xisoblanadi.Amerika
kuchli
kadrlarni,intelektual
kuchlarni,asosan
boshka
davlatlardan jalb kilib oldi. Prezidentimiz I.A.Karimov shu kabi misollarni
keltirib, respublikamizda kadrlarni tayerlashda uz tarakkiet yunalishimizga xos va
uzimizga mos yul tanlashimiz lozimligini takidladilar. I.A.Karimov tashabbusi
bilan ishlab chikilgan MILLIY MODEL kator noeb,takrorlanmas uziga xos
xususiyatga ega. U respublikamizning xalkaro andozalardagi zamonaviy
tarakkietini taminlay oladigan dadil, mustakil tafakkurli,malakali,bilimli,
mutaxassis, ayni paytda ichki insoniy sifatlari bark urib kamolotga etgan kadrlarni
tayerlash maksadini kuzlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |