Shaxs ijtimoiylashuvi va unga tasir etuvchi omillar

Bostirish mexanizimi. Uning mazmuni muayyan g’oya, fikr, hohish istaklarni ongdan chiqarib tashlashdan iborat. Bu mexanizmning ichki va tashqi turlari mavjud. Ichki mexaniz ham ixtiyoriy va g’ayri ixtiyoriy turga bo’linadi. G’ayri ixtiyoriy mexanizm unitishdir. Ixtiyoriy bostirish mexanizimi iroda kuchi bilan amalga oshiriladi.tashqi bostirish mexanizimi tarbiyaning keng tarqalgan usulidir.
Ajratish mexanizimi. Bu mexanizm ijtimoiylashuv mexanizimi sifatida inson o’zi uchun yomon taasurotlardan voz kechish bilan bog’liq. Ajratish mexanizimi odatda nizolarni hal qilishda kuzatiladi.
O’z-o’zini cheklash mexanizimi. Bu mexanizm ijtimoiylashuv jarayonida muhim o’rin tutadi. Agar tarbiyalanuvchiga uning yutuqlari do’starinikidan ahamyatsizroq tuyulsa uning o’ziga nisbatan hurmati pasayadi, yomon o’qiy boshlaydi. Bu esa uning o’z “Men”ini cheklab qo’yishi va qiyinchiliklar oldida ojiz qolishi, demakdir. Ba’zi hollarda o’zini cheklash mexanizimi qo’llashn oqlasa bo’ladi. Chunki bu holatda moslashuv sodir bo’ladi. Biroq uzoq muddatli o’zini cheklash o’z o’ziga baxo berishning pasayishiga olib keladi. Oqibatda bla o’z salohiyatini bilmay turib, ilk muvaffaqiyatsizlikdan so’ng boshlangan ishni tashlab qo’yib, oqimga qarab suza boshlaydi.
Loyxalash mexanizimi. Ushbu mexanizmning mohiyatini o’z kamchiliklarini boshqalarga tegishli, deb hispoblash tashkil qiladi. O’ziga yoki boshqalarga qaratilgan salbiy hissiyotlar yordamida inson o’ziga bo’lgan hurmatini saqlab qoladi. Shubxali inson boshqalardan gumonsiraydi, hammani hudbin deb hisoblaydi.
Identifikatsiyalash ijtimoiylashuvning yana bir asosiy mexanizimidir. Identifikatsiya jarayonida tarbiyalanuvchi hayolan o’zini o’rtoqlari bilan qiyoslaydi. Identifikatsiya obyekti nafaqat real insonlar, balki tasavvurdagi insonlar ham bo’lishi mumkin. Identifikatsiyaning to’liq, qisman, ongli va ongsiz trlari mavjud.
Identifikatsiya mexanizimi introeksiya mexanzimi bilan bog’liq. Bunda boshqalarning hislatlari go’yoki “ketma-ket terilganday” maxsus o’zgartirilmagan holda bola ongida o’zlashtirib olinadi. Garchi bu mexanizm hayolan amalga oshirilsada, uning natijalarini anglab olish unchalik unchalik murakkab emas.