Sharq sivilizatsiyasi va tarix fakulteti kafedrasi “Tarixiy tadqiqot asoslari” fanidan kurs ishi mavzu: Turk xoqonligi davri tarixshunosligi Kurs ishi himoyasiga ruxsat berildi

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA OʻRTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT SHARQSHUNOSLIK UNIVERSITETI
SHARQ SIVILIZATSIYASI VA TARIX FAKULTETI
KAFEDRASI

“Tarixiy tadqiqot asoslari” fanidan

KURS ISHI

Mavzu: Turk xoqonligi davri tarixshunosligi
Kurs ishi himoyasiga ruxsat berildi:
Markaziy Osiyo xalqlari tarixi va manbashunosligi kafedrasi mudirasi,
t.f.n., dots. Alimova R.R
Bajardi: “Markaziy Osiyo xalqlari tarixi”
yo‘nalishi 3-kurs kechki bo'lim talabasi Abdunabiyev Shavkatbek Shuxratbek o’g’li
Qabul qildi:

Toshkent-2022

MUNDARIJA
KIRISH ... 3
ASOSIY QISM 6
I.BOB.Turk xoqonligi davri tarixshunosligi ...6
1.1. Turk xoqonligining vujudga kelishi ...6
2.1Tarixiy, siyosiy jarayonlar, iqtisodiy va ijtimoiy hayot ..14
II.BOB.Xoqonlik davrida O’rta Osiyo xalqlarining iqtisodiy
va madaniy hayoti .19
2.1. G’arbiy va Sharqiy turk xoqonligi ..19
.2.2. Turk xoqonligida madaniy va ma’naviy hayot. 22
UMUMIY XULOSA .24
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI .26

KIRISH
Vatanimiz qadimiy davlatchilik tajribasiga ega bo'lib, hozirgi O'zbekiston hududida dastlabki mustaqil davlat tuzilmalari miloddan avvalgi birinchi ming yillik boshlaridayoq paydo bo'lgan va qariyb 3000 yil davomida takomillashib borgani va dunyo davlatchiligi rivojida eng yuksak darajaga ko'tarilgani jahonga ma'lum. Mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq Vatanimiz davlatchiligi tarixini qayta o'rganib chiqishga Prezidentimiz tomonidan alohida e'tibor qaratildi. “O'zbek olimlarining kuch g’ayratlari bilan tariximizning ko'pdan ko'p g’oyat muhim sahifalari, eng avvalo Temuriylar davri, XIX asr oxiri XX asr boshlari tarixi yangidan kashf etildi”¹ . Shu O‘rinda davlatchilik tariximizning ilk o’rta asrlarga oid bo’lgan sahifalarini qayta o’rganib chiqish ham muhim ahamiyatga ega. Hurmatli yurtboshimiz I.A.Karimov, har tomonlama barkamol avlodni tarbiyalash, ularda milliy g’urur va fahr tuyg’ularini shakllantirishda tarixning tutgan o’rniga baho berib shunday degan edi: “Tarixiy xotirasi bor inson-irodali inson. Kim bo’lishidan qat’iy nazar, jamiyatning har bir a’zosi o’z o’tmishini yaxshi bilsa, bunday insonlarni yo’ldan urish, har xil aqidalar ta’siriga olish mumkin emas.Tarix saboqlari insonni hushyorlikka o’rgatadi, irodasini mustahkamlaydi²”.
Mazkur davrga oid tarixiy manbalar va ma’lumotlarning kamligi ilk o’rta asr davlatlari haqida to’liq ma’lumot olish imkonini bermaydi. Shuningdek, ko’plab darslik va o’quv qo’llanmalardagi shu davrga oid ma‟lumotlar umumlashgan holda berilgan. Yuqoridagilarni inobatga olgan holda mazkur kurs ishida eftaliylar davlati va turk xoqonligi davri tarixini batafsil yoritish maqsad etib qo‘yildi.Turk xoqonligi davri tarixini yoritish davomida O‘rta Osiyoda antik davrdan ilk o’rta asrlarga o’tish jarayonining yuz berishi kuzatiladi, shu sababdan mazkur kurs ishida bu davr tarixiga kengroq to’xtalib o’tildi.Turk xoqonligi davlatidagi siyosiy jarayonlar, jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy-ma’naviy hayotidagi tub o’zgarishlar batafsil yoritildi. O’zbekistonning ilk o’rta asrlardagi davlatchiligi tarixida alohida o’rin tutgan Turk xoqonligi davrini yoritish jarayonida esa, asosan davlat boshqaruvidagi o’zgarishlar hamda iqtisodiy hayotning muhim jihatlariga e’tibor qaratildi.Bunda keltirilgan ma’lumotlar O’rta Osiyo miqiyosida so’nggi yillarda olib borilgan ilmiy izlanishlar va arxeologik tadqiqotlarning so’nggi natijalari asosida yoritishga e’tibor berildi.