«sharq» nashriyot-matbaa

O’zingizni sinang! 
 
1891-yilda ….                                         Qo'zg'olon sabablari
 
Turkiston o'lkasida XIX asrning oxirlarida bo'lib 
o’tgan  qo'zg'olonlardan  biri  bu  —  1898-yildagi 
mahalliy  xalqlarning  mustamlakachilarga  qarshi 
qaratilgan  Andijon  qo'zg'oloni  hisoblanadi.  Bu  qo'zg'olonga  vodiy  aholisi 
orasida Dukchi eshon nomini olgan Muhammad Ali (1846—1898) rahbarlik 
qildi. Dukchi eshon mutaassib dindorlardan edi. U oddiy fizikaviy holatlardan 
foydalanib  sodda  xalq  o'rtasida  mo'jizalar  ko'rsatgan.  Uni  «avliyo»  deb 
hisoblagan  aholi  qo'zg'olonga  boshchilik  qilishga  undagan.  1898-yilning 
bahor  faslida  vodiyning  turli  joylarida  Muhammad  Ali  boshchiligida 
qo'zg’olon  bo'lishi  haqida  gaplar  tarqaladi.  Bu  voqea  va  Dukchi  eshon 
to'g'risidagi ma'lumotlardan mustamlakachi ma'murlar ham xabardor bo'lgan. 
Mahalliy  aholining  mustamlakachllik  jabr-zulmlariga  qarshi  norozilik 
harakatlarining  oshkora  qo'zg'olon  ko'rinishida  boshlanib  ketishiga  1898-yil 
17-may kuni Muhammad Ali o’z odamlari orqali atrofdagi qishloqlarga xabar 
tarqatib, qo'zg'olon boshlash vaqti kelganligini e'lon qilishi sabab bo'ldi. Shu 
kuni  tunda  qo'zg'olonchilar  tomonidan  Tojikqishloqdagi  telegraf  simlarning 
qirqib tashlanishi bilan qo'zg'olon boshlanib ketdi. Ular yo’lda uchragan Asaka 
pristavini  o'ldirdilar.  Dukchi  eshon  boshchiligidagi  qo’zg'olonchilar  ikkiga 
bo'linib, 
ularning 
biriga 
Ziyovuddin 
maxsum 
boshchilik 
qildi. 
Qo'zg'olonchilar  Qutchi  qishlog'iga  yetib  borganlarida  ularning  safiga  yana 
200  kishi,  Qo'yli  qishlog'iga  borganlarida  esa  mingboshi  G'oyibnazar  o'z 
odamlari bilan qo'shildi. Shundan keyin qo'zg'olonchllar Andijondagi harbiy 
kazarmaga hujum qildilar. 
Qo'zg'olonchilar bilan mustamlakachi ma'muriyat harbiy kuchlari o'rtasida 
ro'y  bergan  to'qnashuvdan  keyin  kuchlar  va  harbiy  qurol-aslahalar  teng 
bo'lmaganligi  bois  qo'zg'olonchilar  chekinishga  majbur  bo'ldilar.  Bu 
to'qnashuvda harbiy kazarma jangchilaridan 22 tasi o’ldirildi, 22 tasi yarador 
bo’ldi. Qo’zg’olonchilar