«sharq» nashriyot-matbaa

133
An'anaviy ta'lim 
muassasalari 
 

---

 
karim  oyatlari  va  suralarning  sharhlarini  to'liq  o'zlashtirish  talab  qilingan. 
Qorixonalarda  Qur'oni  karim  yod  olingan.  Ayollar  alohida  o'qitilib,  ularga  Qur'oni 
karim,  oila  masalalari,  odob-axloq  va  tarbiyadan  saboq  beruvchi  otinlar  ta'lim 
berganlar. Mustamlaka davrida eski maktablar saqlanib qolgan, ammo bu maktablar 
hukumat e'tiboridan chetda qolib, ularga hech qanday mablag' ajratilmagan. 
O 'zingizni sinang!
 
Turkistonda an'anaviy ta'lim tizimi —            Oliy ta'lim
 
Boshlang'ich ta'lim —… 
 
Rossiya 
imperiyasining 
turli 
guberniyalaridan 
Turkistonga  ko'chirib  keltirilganlarning  bolalariga  ta'lim 
berish  orqali  ma'muriyat  vakillari  bilan  mahalliy  aholi 
o'rtasida  vositachllik  qiladigan  tarjimonlarni  tayyorlash  ko
’
zda  tutilgan.  Shu  bilan 
birga  bu  maktablar  orqali  tub  joy  aholisi  o'rtasida  rus  madaniyatini  keng 
yoyishga  xizmat  qiladigan  ta'lim  tizimini  yaratishga  harakat  qilindi.  Bu  vazifani 
bajarishga  Turkiston  general-gubernatori  G.  Rozenbax  (1884—1889)  astoydil 
kirishdi.  U  boshlang'ich  maktablar,  rus-tuzem  maktablari  tarmog'ini  yaratish 
loyihasini  ishlab  chiqdi.  Birinchi  rus-tuzem  maktabi  1884-yilda  Toshkentda 
Saidg'ani Saidazimboy uyida ochiladi. Undan o'rnak olib, boshqa davlatmand kishilar 
ham  o’z  uylarida  shunday  maktablarni  ocha  boshladilar.  Dastlab  bu  maktablarga 
mahalliy savdogar va ishbilarmonlar o
’
z farzandlarini o'qishga berishgan. 
1911-yilda bunday maktablarning soni 89 taga yetadi Ammo bu maktablardagi 
o'qitish  usullari  va  darajasi  Rossiyaning  o'zidagi  maktablar  bilan  taqqoslanganda 
ancha sayoz bo'lgan. Rus-tuzem maktablarida o'quv kuni ikki qismdan iborat bo
C 
Iib, 
dastlab rus o'qituvchisi (o'quv,  yozuv, hisob),  ikkinchi qismida esa  mashg'ulotlarni 
mahalliy o'qituvchi olib borar edi. 1896-yilda Toshkentda birinchi gimnaziya ochilib, 
unda zamonaviy fanlar va kundalik turmushda zarur bo'ladigan bilimlar o'qitilgan