«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Irrigatsiya va melioratsiya tadbirlarini asoslash. Yirik yer may- donlarini sug‘oriladigan dehqonchilik maqsadlarida o‘zlashtirish gidromeliorativ tadbirlar jumlasiga kiradi.

Sug‘orishni tashkil qilish uchun ajratilgan hudud geografik nuqtayi nazardan chuqur o‘rganilishi keyinchalik turli noxush hodisalar kelib chiqishining oldini oladi. Avvalo, hudud qanday landshaftlarni egallaganligi aniqlanadi. Chunonchi, daryo terrasasi, soyning konus yoyilmasi, prolyuvial tekislik, daryo deltasi va boshqalar. Shundan so‘ng atrofdagi tabiiy geografik hududlarning xususiyatlari, sug‘oriladigan dehqonchilikda foydalanishi yoki ta- biiy yaylov (lalmi dehqonchilik)da ishlatilishi aniqlanadi. Tog‘ yonbag‘rida joylashgan bo‘lsa, sel, surilma, jar eroziyasi kabi halokatli hodisalar ta’siriga berilishi hisobga olinadi. Shuningdek, yangi yerlar o‘zlashtirilishi tufayli quyida joylashgan, ilgaridan foy- dalanib kelinayotgan yerlarga yetkaziladigan zarar tahlil qilinadi.

Irrigatsiya va melioratsiya tarmoqlarini loyihalashda ularni relyefning qanday joylaridan o‘tishini aniqlash ham amaliy ahamiyatga ega. Bu holda gruntning litologik tuzilishini o‘rganish zarur bo‘ladi. Shag‘al tosh mavjud bo‘lgan joylarda sug‘orish tar- moqlarini loyihalash suvning katta qismi zamirida shimilib ketishi- ga sabab bo‘ladi va boshqa bir joyda yer betiga yaqinlashib, bot- qoqlanish yoki sho‘rlanishga olib keladi.