«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

1. Hayvonlar haqidagi ertaklar.

2. Sehrli ertaklar.

3. Maishiy ertaklar.

Bulardan tashqari ertaklarning bir xil turlari bor bo‘lib,

ular asosan hajm, mavzu, maqsad jihatidan bolalar folkloriga

oid ertaklarni tashkil etadi.

Afsona, rivoyatlar matnini ijro etishda alohida tayyorgarlik

talab qilinmasligini aytib o‘tganmiz. Ertaklarni ijro

etishda ham maxsus iste’dodga ega bo‘lish u qadar shart

emas, ammo xalqimizda ertak aytish an’anasi alohida

ertakchilarning ijrolari jozibasi qiziqishni kuchaytirishi bilan

ajralib turishini tasdiqlaydi. Qo‘qondan Zavonbibi

Sarimsoqova, Tosh kentdan Sharif Musaev, Xorazmdan

Mahfura Sobirova, Andijondan Murodilla Ziyodov,

Naman gandan Abdullaxo‘ja kabi yuzlab mashhur ertakchilarning

nomlari ular yashagan hudud atrofida mashhur

bo‘lgan. Ertakchilar o‘z ijrolarini alohida vaziyatlarda amalga

oshirganlar. Natijada, ertak aytish an’anasi shakllangan.

Ular ertak aytishdan oldin oldilariga tuz, isiriq, taroq,

supurgi, suv, non kabi narsalarni qo‘yib chiqqanlar. Ijro

davomida esa ulardan ko‘rgazmali ashyo sifatida foydalanganlar

va ertak ta’sir kuchini oshirishga uringanlar.

Ertakchilarning kasb-korlari ham ertak mazmuniga aloqador

bo‘lgan. Masalan, chevar ertakchi aytgan asarlarda

chevar; mulla ertakchilar aytgan namunalarda ilmga aloqador

qahramonlar ishtirok etgan. Bu bilan ijrochilar o‘z

kasblarini ham yo‘l-yo‘lakay targ‘ib qilish maqsadini nazarda

tutgan bo‘lishlari mumkin:

3—Xalq og‘zaki poetik ijodi 65