«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

Hayvonlarning suv muhitiga moslanishlari.
  Suv  muhitining  hayvonot 
dunyosi o‘simliklar dunyosiga nisbatan boy. Suv muhitida yashovchi organizmlar  
quyidagi  ekologik  guruhlarga  ajratiladi:  plankton,  nekton,  bentos.  Bu  guruhlar 
morfologik,  fiziologik  va  etologik  moslanishlari  bilan  farq  qiladi  (5-rasm).
Plankton
 (yunoncha «planktos» – sayyor, ko‘chib yuruvchi) – suv qa’rida 
yashovchi,  mustaqil  harakatlana  olmaydigan  va  suv  oqimi  bilan  ko‘chib 
yuruvchi  organizmlar  hisoblanadi.  Ularga  sodda  hayvonlar,  bo‘shliqichlilar, 
mayda qisqichbaqasimonlar, baliq tuxumlari va chavoqlari misol bo‘ladi. Bu 
organizmlarda  suv  qa’rida  sayyor  harakatlanishni  maxsus  moslamalar:  uzun 
o‘simtalar,  gazli  va  yog‘li  kiritmalar  ta’minlaydi. 
Nekton
  (yunoncha  «nektos»  –  suzuvchi)  –  suvda  faol  harakatlanadigan, 
suv  oqimiga  qarshilik  ko‘rsata  oladigan,  katta  masofalarni  suzib  o‘ta 
oladigan  organizmlardir.  Ularga  boshoyoqli  molluskalar,  baliqlar, 
kitsimonlar,  kurakoyoqlilar  misol  bo‘ladi.  Bu  hayvonlarda  evolutsiya 
jarayonida  suvda  faol  harakatlanish  va  suv  qarshiligini  yengish  uchun  bir 
qancha  moslanishlar  vujudga  kelgan.  Muskullarning  kuchli  rivojlanganligi, 
tanasining  suyri  shaklda  bo‘lishi,  terining  tangachalar  bilan  qoplanganligi  va 
shilimshiq modda ajratishi, suzgich va kurakoyoqlarning mavjudligi shunday 
moslanishlardan  hisoblanadi. 

---

28