«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

Fosforning  davriy  aylanishi.  Fosfor  asosiy  biogen  elementlardan  biri-
dir.  U  nuklein  kislotalar, ATF,  hujayra  membranasi,  dentin  (tish  qatlami)  va 
suyak  to‘qimasi  tarkibiga  kiradi.  Fosforning  davriy  aylanishi  tirik  organizm-
48-rasm.
 Biosferada fosforning davriy aylanishi. 
PO
4
PO
4
PO
4
Organik birikmalardagi fosfor
Fosforli birik
 ma 
rudalari
Dengizga 
oqib chiqishi
Mineral-
lashuv
Qushlar 
axlati
Mineral-
lashuv
Minerallashuv
Cho‘kindi
Fitoplankton
Zooplank-
ton
P ning chuqur 
qatlamlarda qolishi
Fosforli 
o‘g‘itlarni 
qo‘llash
O‘lgan 
organizm 
qoldiqlari

---

160
lar  faoliyati  bilan  chambarchas  bog‘liq  (48-rasm).  Redutsentlar  fosforning 
organik  birikmalarini  parchalab,  mineral  holdagi  fosfatlarga  aylantiradi. 
Hosil bo‘lgan fosfatlar o‘simliklar ildizlari tomonidan o‘zlashtiriladi. Azot va 
ugleroddan  farq  qilib,  fosfor  atmosfera  tarkibida  uchramaydi,  uzoq  geologik 
davrlar  mobaynida  hosil  bo‘lgan  tog‘  jinslari  uning  manbayi  hisoblanadi.