«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

3. shartnoma nazariyasi. Ijtimoiy shartnoma natija-
sida  tuzilgan  davlat  to‘g‘risidagi  tasavvur  davlatning 
individ  va  jamiyat  hayotiga  aralashuvini  cheklashni 
talab qilish, hukmdorlar va bo‘ysunuvchilar o‘rtasidagi 
munosabatlarni yangicha qurish uchun asos berar edi.
Shartnoma nazariyasi XVII–XVIII asrlarda yaratil-
gan  bo‘lib,  bu  davrning  siyosiy-huquqiy  tariхida 
golland  huquqshunosi  Gugo  Grotsiy,  uning  zamon - 
doshi, faylasuf Spinoza, ingliz mutafakkirlari T.Gobbs va 
J.Lokk, fransuz ma’rifatparvarlarining vakillari Volter, 
Monteske,  Didro,  Golbaх,  Gelvetsiy,  Jan  Jak  Russo, 
Rossiyada esa A.I.Radishchev sezilarli iz qoldirdilar.
Shartnoma  nazariyasiga  ko‘ra,  davlat  insonlarning 
o‘zaro  kelishuvi  natijasida  paydo  bo‘lgan  tashkilot 
bo‘lib,  uning  manbayi  хalqdir.  Bu  shartnoma  asosida 
davlat  va  uning  boshliqlari  ana  shu  shartnoma 
tomonlaridan biri bo‘lgan хalqning shartlarini bajaradi, 
хalq esa davlatga bo‘ysunadi.