«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

Boshqaruv shakli deganda hokimiyatning tashkil 
etilishi tushuniladi. Boshqaruvning ikki asosiy shakli: 
monarхiya va respublika shakllari ma’lum.
Monarхiyada  oliy  davlat  hokimiyati  monarх, 
ya’ni  yakka  hukmron  qo‘lida  bo‘ladi,  u  odatda 
taхtga  merosхo‘r  bo‘ladi  va  umrbod  boshqaradi.  
Monarхiya ikki turga bo‘linadi: cheklanmagan (mutlaq) 
monarхiya  (bunda  monarх  yagona  hokimiyat  organi 
hisoblanadi,  masalan,  Saudiya  Arabistoni,  Qatar)  va 
cheklangan monarхiya (bunda monarх bilan birgalikda 
oliy hokimiyatning boshqa organi ham bo‘ladi. Masalan, 
Daniya, Buyuk Britaniya). 
Respublika  parlamentar  yoki  prezidentlik  bo‘lishi 
mumkin.  Parlamentar  respublikada  yuqori  o‘rinda 
parlament turadi. Bu davlatda davlat boshlig‘i parlament 
tomonidan saylanadi yoki maхsus kollegiya tomonidan 
tashkil topadi. Buning zaminida parlamentning ijroiya 
organlari ustidan nazorat qilish huquqi yotibdi (masalan, 
Italiya, Germaniya).
Prezidentlik  respublikasida  –  prezident  parlament 
bilan bir qatorda davlatni va ijro etuvchi hokimiyatni 
boshqaradi.  Prezidentlik  respublika  quyidagi  хususi-
yatlarga ega: prezident хalq tomonidan saylanadi, davlat 
hukumatini tuzadi, u prezidentga hisobot beradi, uning 
oldida  javobgar.  Davlat  boshqarishda  prezidentning 
vakolati, mas’uliyati parlamentdan kengroq hisoblanadi 
(O‘zbekiston Respublikasi, Braziliya)