Sharq falsafasi X/t 1/19-guruh

Sharq falsafasi

X/t 1/19-guruh

Yusupova Mubina

Sharq xalqlarining ilk falsafiy fikrlari

Dastlabki falsafiy tasavvurlar Sharqning eng qadi mgimillatlaridan biri - Bobil (Vaviloniya)da eramizdan avvalgi tòrtinchi ming yillik boshlarida paydo bòlgan. Shu davrdayoq odamlarning dunyoda ròy berib turadigan xilma-hil hodisa va jarayonlarga bòlgan munosabatlari va qiziqishlarini garchi sodda,yuzaki,ibtidoiy shaklda bòlsada,òzida aks ettirgan falsafiy qarashlari namoyon bòla boshlagan. Qadimgi Bobil adabiyotining kòzga kòringan mashhur asarlaridan biri

"Gilgamesh haqidagi doston" bòlib unda tuproq,sun,havo,issiqlik inson hayoti va tiriklikning abadiy manbai ekanligi Gilgamishning obixayot qidirib, boshidan kechirgan sarguzashtsarguzashtlari haqida hikoya qilingan.

Zardushtiylik

Konfutsiychilik

Miloddan avvalgi V-III asrlarda vujudga kelgan Konfutsiychilik qadimgi Xitoyda keng tarqalgan falsafiy ta'limotlardan biri hisoblanadi. Uning asoschisi Xitoy mutafakkiri Konfutsiy miloddan oldingi 551-479-yillarda yashagan. Konfutsiy ta'limotiga kòra, odamlarning hammasi tuģma xususiyatlariga kòra bir-birlariga yaqindir. Tuģilgandan keyin xosil bòlgan xusiyatlariga kòra , ular bir-birlaridan farq qiladilar.

Textual History in the Holy Bible

Describe the topic of the section here

Mazdakiylik

V-VI asrlarda Markaziy Osiyoda zardo’shtiylikka qarshi qaratilgan ta’limot Mazdak (470-529 yillar) boshchiligidagi Mazdakizm ta’limoti edi. Bu ta’limotning asosiy negizini ijtimoiy masalalar tashkil etadi. Uningcha, dunyodagi yovuzlik insonlarni boy va kambag’al bo’lishidir.

Òrta Osiyoda falsafiy fikrlar taraqqiyoti

Òrta Osiyo jahonning ilm-fan , falsafa , din , adabiyot va san'ati qadimdan rivojlangan , tarixi nihoyatda boy mintaqalardan biridir.

Miloddan avvalgi V mingyillikda , mintaqamizning markaziy va shimoliy rayonlarida esa miloddan avvalgi III mingyillikda qishloq xòjaligi bilan birga hunarmandchilik, konchilik,mis va temir eritish , kemasozlik ,zargarlik ham taraqqiy eta boshlagan.

Òrta Osiyo xalqlari oģzaki ijodiyotining eng qadimgi tur va janrlaridan biri - asotir-miflardir.

Antik dunyo falsafasi

Qadimgi Misr va Bobildagi Ovrupa davrlari bilan iqtisodiy ,siyosiy va ģoyaviy hamkorlik Qadimgi Xitoyda Hindistondan ancha ilgari boshlangan. Bu mamlakatlarda dastlabki falsafiy fikrlar , dunyo haqidagi fanlar - astronomiya, kosmologiya, matematika , mifmifologiyalarning rivoji bilan boģliqdir. Falsafiy fan ijtimoiy fikrlarning alohida shakli sifatida Misr va Bobilda hali ajralmagandi. Eramidan oldingi III minginchi yillarda Misr va Bobilda quldorlik tuzumi shakllangandshakllangandi.

Hozirgi zamonda falsafaga munosabat

Ma’lumki, hamma zamonlarda ham falsafa o`z davrining dolzarb muammolarini xal etish yo`llarini topishga harakat qilgan.Hozirgi zamonda ham falsafaning òrni beqiyosdir. Hozirgi zamon falsafasining eng asosiy tamoyillari umuminsoniylikning ustuvorligi, uning milliylik bilan uyg`unligi, demokratik erkinliklar, inson qadri, biror ta’limotni mutloqlashtirmaslikdir. Bag`rikenglik va tolerantlik hozirgi falsafiy ta’limotlar rang-barangligini ta’minlaydi.

E'tiboringiz uchun tashakkur