Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

’&
ч
Gaploid (п)
Diploid (2п)
щ р Zoosporaiar
-■*1i t e #
' 
« l i l l l P * '
Yangi avlod
Ulotriksning izomorf holda jinsiy va jinssiz ko‘payishining navbatlanishi
Ulvalar - U lvales tartibi
Dengizlarda tarqalgan, bir yoki ikki qavatli bir yadroli 
hujayralardan iborat tallomli suvo‘tlar. H ar bir hujayrasida bittadan 
katta parietal joylashgan xlorofill bor. Rivojlanishi izom orf 
gallanishli gaplodiplobiont tarzda ro ‘y beradi. Gametofitda ikki 
xivchinli izo - va geterogametalar, sporofitlari to ‘rt xivchinli 
zoosporalam i hosil qiladi. M axsus zoosporalar va gametangiylari 
y o ‘q. Zoosporalar va gametalari yalong‘och, qalin p o ‘stsiz. Game-
323

---

talari u r u g 'l a n r n a s d a n g a p l o id nasi hosil q ila o la d i. P o lip lo id iy a
holati h a m m a lu m . D c n g iz la rd i v a c h u c h u k s u v la r d a ta rq a lg a n .
J w
Kl*
ы
- ' Ъ
.
яр 
" ' И
з
rf
W m
ШшЛ
Ulvalar
U lva 
yassiyaproq 
bir 
yillik 
tallomli 
suvo‘t. 
Tanasi 
doirasim ondan keng yassiyaproqchaga, k o ‘pincha teshikli, chekkasi 
qirqilgan yoki b o ‘lak!arga bo ‘lingan, tekis yoki to ‘lqinsim on qirrali. 
Tanasi bir santimetrdan bir m etr balandliklargacha, g ‘o ‘rasharoq, 
substratga birikkan b o ‘ladi. Rivojlanishning dastlabki davrlarida 
ipsim on 
k o ‘rinishida 
b o ‘lib 
Ulothrix 
tallomiga 
o ‘xshaydi. 
K eyinchalik hujayralarini ikki y o ‘nalishda b o ‘linishi bilan ikki
324

---

qavatli yassiyaproq (plastinka) k o ‘rinishiga ega b o ‘ladi. Hujayralari 
bir 
yadroli, 
xloroplasti 
bitta 
yoki . bir 
necbta 
pirenoidli. 
Rivojlanashida diploid sporofit va gaploid gametofit navbat bilan 
almashinib turadi. Zoosporalari to ‘rt xivchinli, salbiy fototaksis 
xususiyatga ega.
Jinsiy jarayon izom orf va geterom orf tarzda ro ‘y beradi. 
Gam etalarning kopulyatsiyasi turli tallomlardan hosil bo ig an larid a 
sodir b o ‘ladi. B itta tallomni o 'zidan hosil boTgan gam etalar o ‘zaro 
qo ‘shilmaydi. T o ‘rt xivchinli planozigota malum m uddat davomida 
harakatda boTib keyin substratga o ‘tiradi. Unish davrida diploid 
yadro m itoz bo?linadi, birinchi marta boTinganda hosil boTgan 
hujayradan bittasi rizoidni ikkinchisi vegetativ tanani hosil qiladi. 
A yrim turlarida partenogenetik rivojlanish bilan yangi tallom hosil 
boTadi.
Enteromorpha
U lva 
toshli 
substratlarda, 
qoyalar, 
m ollyuskalam ing 
chig'anoqlarida, litoral va sublitoralni 25 m chukurliklarigacha 
shim oliy va janubiy dengizlarda keng tarqalgan. U lva ekstrakti 
(siqm asi) um urtqasiz xayvonlar, epifit suvo‘tlam ing o ‘sishini 
to ‘xtatadi. D engiz atrofidagi ko ‘plab m am lakatlam ing axolisi uning
325

---

ta llo m in i o z iq -o v q a t sifatida f o y d a la n is h a d i. S hu b o isd a n uni