Sharibov imomjon ikrom o’G’li kompleks birikmalar kimyosi yakuniy nazorat savollari Toshkent 2021 Yakuniy nazorat savollari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI


Kafedra: “Kimyo”

5А 110301 Aniq va tabiiy fanlarni o`qitish metodikasi (kimyo) magistranti

SHARIBOV IMOMJON IKROM O’G’LI

KOMPLEKS BIRIKMALAR KIMYOSI

Yakuniy nazorat savollari

Toshkent 2021


Yakuniy nazorat savollari

1. 
   Kompleks birikmalar kimyosi fani, vazifalari.
   
2. 
   A.Vernerning koordinatsion nazariyasi
   
3. 
   Kompleks birikmalarning tuzilishi, markaziy ion ligandlar, koordinatsion son.
   
4. 
   Markaziy ion va kompleks ionining zaryadini topish
   
5. 
   Kompleks birikmalarning sinflanishi.
   
6. 
   Akvakomplekslarning olinishi, ularning ionlanishi
   
7. 
   Kompleks birikmalarning nomenklaturasi.
   
8. 
   Kompleks birikmalar izomeriyasi.
   
9. 
   Gidrat izomeriyasi va ionizatsion izomeriya.
   
10. 
    Koordinatsion izomeriya va poliizomeriya
    
11. 
    Kompleks birikmalarning geometrik izomeriyasi.
    
12. 
    Kompleks birikmalar tuzilishiga doir elektron nazariya mohiyati
    
13. 
    Kоmplеkslаr hоsil bo`lishi vа ulаrni dissоsiyalаnish jаrаyonigа mаssаlаr tа`siri qоnunining tаdbiqi.
    
14. 
    Kompleks birikmalarning olinishi doir misollar.
    
15. 
    Kompleks birikmalar eritmalarida boradigan oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalari
    
16. 
    Kompleks birikmalardagi kimyoviy bog’lanishning tabiati.
    
17. 
    Kompleks birikmalarning analitik kimyodagi ahamiyati.
    
18. 
    Kompleks birikmalarning galvanik qoplamalar olishdagi roli.
    
19. 
    Organik reagentlarni taxlilda qo‘llanishi
    
20. 
    Kompleks birikmalar boshqa birikmalardan qanday farq qiladi?
    
21. 
    Kompleks hosil qiluvchi, ligand va koordinatsion son nima?
    
22. 
    Maksimal va minimal koordinatsion son nechaga teng bo’lishi mumkin?
    
23. 
    Analitik kimyoda ishlatiluvchi kompleks birikmalarning qanday turlari bor?
    
24. 
    Birinchi, ikkinchi, uchinchi va to’rtinchi tur komplekslar qanday bog’lanishlar tufayli hosil bo’ladi?
    
25. 
    Komplekslarning ichki va tashqi sferalari nima bilan farqlanadi?
    
26. 
    Ichki kompleks birikmalar qanday tuzilishga ega?
    
27. 
    Birikish va kiritish komplekslariga misollar keltiring.
    
28. 
    Kompleks birikmalar kimyosining shakllanish bosqichlarini sanab bering.
    
29. 
    Kompleks birikmalarda muvozanat qanday tasvirlanadi?
    
30. 
    Kompleks birikmalarning asosiy xossalari nimalardan iborat?
    
31. 
    Komplekslarning barqarorligi qanday omillarga bog’liq?
    
32. 
    Ichki kompleks birikmalarning barqarorligi qanday tushuntiriladi?
    
33. 
    Komplekslarning barqarorligi qanday omillarga bog’liq va qanday ifodalanadi?
    
34. 
    Bosqichli komplekslanish nima?
    
35. 
    Kompleks birikmalarning eruvchanligi qanday omillar bilan tushuntiriladi?
    
36. 
    Kompleks birikmalarning rangliligi nima va undan qanday foydalaniladi?
    
37. 
    Komplekslar uchuvchanligining asosiy belgilari nimalarda ko’rinadi?
    
38. 
    Dentantlik nima? Monodentant va polidentant komplekslar hosil qiladigan ligandlarga misollar keltiring.
    
39. 
    Mono va poliyadrolari komplekslar nima?
    
40. 
    Gomopoliyadroli va geteropoliyadroli komplekslarning asosiy farqlari nimada?
    
41. 
    Aralash ligandli komplekslarga misollar keltiring va ularning barqarorligini izohlang.
    
42. 
    Kationli kompleks birikmalar misollar keltiring.
    
43. 
    Komplekslanishning analizda ishlatilishiga misollar keltiring.
    
44. 
    Organik analitik reagentlar, ularning selektivligi va sezuvchanligi qanday tahriflanadi?
    
45. 
    Funktsional analitik va aktiv analitik guruhlarning ahamiyati nimada?
    
46. 
    Analitik kimyoda ishlatiluvchi kompleks birikmalarning turlari: birikish va kiritish komplekslari.
    
47. 
    Kompleks birikmalar kimyosining shakllanish bosqichlari.
    
48. 
    Kompleks birikmalarda muvozanat.
    
49. 
    Komplekslarning barqarorligi.
    
50. 
    Bosqichli komplekslanish.
    
51. 
    Komplekslanishning moddalarini topish, niqoblash, kam eruvchan birikmalarni eritish, kislota-asos xossalarini va oksidlanish-qaytarilish potentsiallarini o’zgartirish maqsadida ishlatilishi.
    
52. 
    Neytral kompleks birikmalarga misollar keltiring
    
53. 
    Organik analitik reagentlar, ularning selektivligi va sezuvchanligi.
    
54. 
    Funktsional analitik va aktiv analitik guruhlar.
    
55. 
    Ichki kompleks birikmalar.
    
56. 
    Tirik organizmlar hayotiy jarayonlarida kompleks birikmalarning ishtiroki.
    
57. 
    Koordinatsion sonining markaziy atom orbitallarining gibridlanishiga bog’liqligi
    
58. 
    Koordinatsion va molekulyar komplekslar.
    
59. 
    Kompleks birikmalarning tasnifi.
    
60. 
    Kompleks birikma eritmalaridagi muvozanat.
    
61. 
    Komplekslarni barqarorlik va qarorsizlik doimiysi.
    
62. 
    Ligandning fa’ol ulushi.
    
63. 
    Kompleks hosil bo‘lishiga ta’sir etuvchi omillar.
    
64. 
    Metallarni organik reagentlar bilan xosil bo‘lgan komplekslar.
    
65. 
    Xelat samarasi.
    
66. 
    Kompleks birikmalarni kimyoviy taxlilda qo‘llanishi.
    
67. 
    Kompleks birikmalar reaktsiyasining kinetikasi
    
68. 
    Kompleks birikmalarning asosli-kislotali nazariyasi
    
69. 
    Kompleks birikmalar eritmalarda boradigan oksidlanish – qaytarilish reaksiyalari
    
70. 
    Anionli kompleks birikmalar misollar keltiring.
    
71. 
    Kompleks birikmalarning eruvchanligi qanday omillar bilan tushuntiriladi?
    
72. 
    Kompleks birikmalarning rangliligi nima va undan qanday foydalaniladi?
    
73. 
    Komplekslar uchuvchanligining asosiy belgilari nimalarda ko‘rinadi?
    
74. 
    O‘zbеkistonda kompleks birikmalar kimyosi bo‘yicha ilmiy tadqiqot ishlari kimlar olib borgan?
    
75. 
    Kompleks birikmalar kimyosining rivojlanishida qaysi olimlarning hissasi katta?
    
76. 
    A.Verner nazariyasining o‘ziga xosligi nimada?
    
77. 
    Milliy Universitetda qaysi olimlar kompleks biriklar bo`yicha ish olib borishadi?
    
78. 
    K[Ag(CN)₂] ning 0,1 M eritmasidagi Ag+ ionlari konsentrasiyasini hisoblang.
    
79. 
    0,1 g kumush xloridni eritish uchun 1 m ammiak eritmasidan necha ml kerak?
    
80. 
    5 ml suvdagi 0,1 g kumush bromidni eritish uchun kerak bo`ladigan CN<sup>-</sup> ionlarining boshlang`ich konsentrasiyasini hisoblang.
    
81. 
    Geksaaminkobalt (III) xlorid [Co(NH₃)₆]Cl₃ kompleks tuzidagi kompleks hosil qiluvchining zaryadini toping?
    
82. 
    Kaliy geksasiannoferrat K₄[Fe(CN)₆] kompleks tuzidagi kompleks hosil qiluvchi ion va uning zaryadini toping?
    
83. 
    Natriy geksanitrokobaltat Na₃[Co(NO₂)₆] kompleks birikmasida markaziy atomning koordinasiya soni nechaga teng?
    
84. 
    [Cu(NH₃)₄]SO₄ kompleks birikmasida markaziy atomning koordinasiya soni nechaga teng?
    
85. 
    [Cu(NH₃)₄]SO₄ ning 0,3 M eritmasidagi Cu²⁺ ionlari konsentrasiyasini hisoblang.
    
86. 
    0,25 M [Ag(NH₃)₂]Cl eritmasida kumush ionlari va ammiak molekulalarining muvozanat konsentartsiyalarini hisoblang.
    
87. 
    0,75M [Cu(NH₃)₄]SO₄ eritmasida mis ionlari va ammiak molekulalarining muvozanat konsentartsiyalarini hisoblang.
    
88. 
    1,5 g kumush xloridni eritish uchun 5 M ammiak eritmasidan necha ml kerak?
    
89. 
    50 ml suvdagi 0,1 g kumush bromidni eritish uchun kerak bo`ladigan CN<sup>-</sup> ionlarining boshlang`ich konsentrasiyasini hisoblang.
    
90. 
    Qizil qon tuzi qaysi kationni aniqlaydi, misol yozing?
    
91. 
    Mor tuzi nima maqsadlarda ishlatiladi?
    
92. 
    Kompleks birikmalarda muvozanat qaysi omillarga bog`liq bo`ladi.
    
93. 
    Trilon –B kompleksoni qaysi maqsadlarda ishlatiladi.
    
94. 
    Kompleks birikmalarda muvozanat doimiysi nimaga bog`liq.
    
95. 
    A.Vernerning koordinatsion nazariyasini misollar orqali tushuntiring.
    
96. 
    Konformatsion va bog`lanish izomeriyasi.
    
97. 
    Co³⁺ kompleks birikmasida d²sp³ yoki sp³d² gibridlanishning hosil bo`lishi
    
98. 
    Kompleks birikmalarning koordinatsion soni va metall valentligi.
    
99. 
    Kompleks birikmalar reaksiyasining kinetikasi va mexanizmi
    
100. 
     Koordinatsion soni 6, 7, 8 va 9 bо‘lgan kompleks birikmalarga misollar keltiring.
     
101. 
     Kompleks birikmalar reaksiyasining kinetikasi va mexanizmi: almashinish reaksiyasi mexanizmi.
     
102. 
     [Cr(H₂O)₅Cl]Cl₂*H₂O bu kompleks birikmada markaziy atomning koordinasion soni nechga teng?
     
103. 
     [Cr(H₂O)₆]Cl₃ bu kompleks birikmada markaziy atomning koordinasion soni nechga teng?
     
104. 
     Kompleks birikmalarning tashqi va ichki sferasi.
     
105. 
     Kompleks birikmalarning metallar korroziyasidan saqlovchi birikmalarda qo`llanilishi.
     
106. 
     Fe³⁺ kompleks birikmasida d²sp³ yoki sp³d² gibridlanishning hosil bo`lishi.
     
107. 
     Kompleks birikmalar reaksiyasining kinetikasi va mexanizmi.
     
108. 
     Kompleks birikmalarning izomeriyasi, stereo izomeriya.
     
109. 
     Ni²⁺ kompleks birikmasida dsp² yoki sp³ gibridlanishning hosil bo`lishi
     
110. 
     Trigonalli piramida, kvadratli piramida, bipiramida va tetraedrik tuzilishlar qaysi metall komplekslariga xos va qanday kо‘rinishda bо‘ladi?
     
111. 
     Kompleks birikmalar tuzilishini o`rganishda valent bog`lanishlar va MO metodi.
     
112. 
     Cr³⁺ kompleks birikmasida d²sp³ yoki sp³d² gibridlanishning hosil bo`lishi..
     
113. 
     Kationli komplekslarning tashqi sferadasidagi xlor ionini qanday aniqlash mumkin?
     
114. 
     Kompleks birikmalar tuzilishini o`rganishda valent bog`lanishlar va MO metodi.
     
115. 
     Siklik kompleks birikmalar va ularning tuzilishi.
     
116. 
     Ti⁴⁺ kompleks birikmasida d²sp³ yoki sp³d² gibridlanishning hosil bo`lishi
     
117. 
     Kompleks birikmalar hosil bo`lishida donor – aktseptor bog‘lanish.
     
118. 
     Suvning ichki va tashqi sferada o’zgarishiga qarab gidrat izomeriyani olsh mumkin:[Cr(H₂O)₆]Cl₃; [Cr(H₂O)₅Cl]Cl₂*H₂O; [Cr(H₂O)₄Cl₂]Cl *2H₂O olish reaksiyasini yozing?
     
119. 
     [Cr(H₂O)₆]Cl₃; [Cr(H₂O)₅Cl]Cl₂*H₂O; [Cr(H₂O)₄Cl₂]Cl *2H₂O bu kompleks birikmalarni nomlang?
     
120. 
     Ionizatsion izomeriya; Ionlarning ichki va tashqi sferada almashinishiga asoslangan: [Co(NH₃)₅SO₄]Br; [Co(NH₃)₅Br]SO₄ olish reaksiyasini yozing?
     
121. 
     [Co(NH₃)₅SO₄]Br; [Co(NH₃)₅Br]SO₄ bu kompleks birikmalarni nomlang?
     
122. 
     [Pt(NH₃)₄Cl₂]Br₂; [Pt(NH₃)₄Br₂]Cl₂ bu kompleks birikmalarni nomlang?
     
123. 
     Koordinatsion izomeriyada ligandning bir kompleks hosil qiluvchidan ikkinchisiga ko`chishi sodir bo’ladi, misollar yozing.
     
124. 
     [ Co(NH₃)₆] [Cr(CN)₆] ; [Cr(NH₃)₆] [Co(CN)₆] bu kompleks birikmalarni nomlang?
     
125. 
     Tarkibiga ko’ra dimer yoki trimer holatda uchraydigan izomerlar kompleks birikmalarga misollar yozing?
     
126. 
     [Pt(NH₃)₄Cl₂] ; [Pt(NH₃)₄][PtCl₄] bu kompleks birikmalarni nomlang?
     
127. 
     [Zn(NH₃)₄]Cl₂ kompleks birikma tetraedrik tuzilishga ega, gibridlanishini yozing.
     
128. 
     [Zn(NH₃)₄]Cl₂ bu kompleks birikmada markaziy atomning koordinasion soni nechga teng?
     
129. 
     CoCl₃ *6NH₃ kompleksini birinchi marta qaysi olim sintez qilgan?
     
130. 
     CoCl₃ · 6NH₃ kompleksi qachon sintez qilingan?
     
131. 
     Monodentat ligandlar deb qanday ligandlarga aytiladi?
     
132. 
     Ikkita о’rin oladigan ligandlar qanday ligandlar deyiladi?
     
133. 
     Dietilentriamin necha dentatli ligend hisoblanadi?Etilendiamin necha dentatli ligand?
     
134. 
     Tо’rt dentatli ligand qaysi?
     
135. 
     Sirka kislota necha dentatli ligand hisoblanadi?
     
136. 
     Markaziy monning musbat zaryadi ligandlarni manfiy zaryadlari yig’indisidan ortiq bо’lsa bunday komplek qanday nomlanadi?
     
137. 
     A.Verner tomonidan koordinatsion nazariya qachon yaratilgan?
     
138. 
     Markaziy atomning zaryadi bilan ligandlar zaryadlarini yig’indisi orasidagi ayirma nolga teng bо’lsa, qanday kompleks deyiladi?
     
139. 
     Fotosintezni amalga oshiradigan modda- xlorofill, tarkibini yozing.
     
140. 
     Qon gemoglobinning tarkibida qanday kompleks birikma bor?
     
141. 
     Koordinatsion birikma hosil qilish uchun qanday reaksiyalardan foydalaniladi?
     
142. 
     Qaysi chо’ktiruvchi ta’sirida misni ammiakli kompleksini kristall holda ajratib olish mumkin?
     
143. 
     Akvo komplekslar deb qanday komplekslarga aytiladi, misollar keltiring?
     
144. 
     Ligand suv bо’lsa, qanday kompleks hosil bо’ladi, misollar keltiring?
     
145. 
     Markaziy ionning zaryadi ligandlarning manfiy zaryadlari yig’indisidan kichik bо’lsa, bunday kompleks qanday nomlanadi?
     
146. 
     Koordinatsion nazariya qaysi olim tomonidan qachon yaratilgan?
     
147. 
     Metall radiusini ligand radiusiga nisbatiga qarab, metallni koordinatsion sonini aniqlashni qaysi olim taklif qilgan?
     
148. 
     [Co(NH₃)₅Br]SO₄ bu kompleks birikmada koordinasiya soni nechiga teng?
     
149. 
     [Pt(NH₃)₄Cl₂]Br₂; [Pt(NH₃)₄Br₂]Cl₂ bu kompleks birikmalarda koordinasiya soni nechiga teng?
     
150. 
     Izopolikislotalar ularning tuzilishi, xossalari, gidropolikislotalar