Shaqiriwga shekemgi baslangish tayarliq

— harbir askeriy xizm etshinin oz waziypalarm ham askeriy ustavtin
talaplarm ormlawga jeke juwapkershiligi;
— askeriy bolim de (bolim she)de ishki tartipke boysimw, barliq askeriy
xizm etshiler tarepinen khn tartibine qatan amel etiw;
— jawingerlik tayarliqti puqta shokemlestiriw ham ol barliq jeke
quramdi qamtip aliwi;
— komandirlerdin (basliqlar)din oz qol astindagilarga talapshanligi
ham olardin ormlawm baqlaw, askeriy xizm etshilerdin ar-nam isin hhrmet
47

---

etiwi ham bul haqqinda barhama qayginwi, isendiriw, jamaatshilik tasiri 
siyaqli faktorlarm tuwn ham orinli qollamwi;
— askeriy bolimlerde (bolimsheler)de materialliq-kilndelikli xizmet 
korsetiw sharayatlarm jaratiw;
— askeriy intizamdi bekkemlewde, xizmetke juwapkershilik sezimin 
asinw, tarbiya sipatin joqan darejege koteriwde askeriy xizmetshilerdi 
xoshametlew aynqsha ahmiyetke iye. Harbir insanmn ozi islegen miyneti- 
nin natiyjesin koriwi, om janadan-jana jetiskenliklerge jetekleydi. Usilardi 
inabatqa alip Intizam Ustavinda askeriy xizmetshilerdi xoshametlew mase- 
lesine aynqsha itibar berilgen.
Waqittm bolistiriliwi ham kundelikli tartip
Askeriy bolimde waqittin bolistiriliwi omn barhama jawingerlik tayar- 
ligin tamiyinlew ham jeke qurammh jawingerlik oqiwin sholkemleskenlik 
penen otkeriw sharayatlarm jaratatugin, tartip, askeriy xizmetshilerdin as- 
keriy intizami ham tarbiyasi saqlanatugin, olardin madeniyatliliq darejesi 
asinlatugin, har tarepleme kilndelikli turmisliq xizmeti korsetiletugin, oz 
waqtinda dem aliw ham awqatlamw darejesinde amelge asinladi.
Askeriy bolim yamasa birlespe komandiri kiin tartibin Quralli Kiishler 
tiiri ham armiya tiiri, askeriy bolim aldinda turgan waziypalar, jil pasli, 
jergilikli ham klimat sharayatlarm inabatqa alip belgileydi.
Kiin tartibinde azangi fizikaliq shimgiw, azangi ham keshki juwimw, 
azangi korik, oqiw sabaqlan ham olarga tayarlamw, arnawli (jumis) ki- 
yimlerin almastiriw, awqat jewden aldin ayaq kiyimlerdi tazalaw ham 
qollardi juwiw, awqat jew, qural-jaraqlardi ham askeriy texnikaga qaraw 
ham xizmet korsetiw, tarbiyaliq ham galabaliq sport shimgiwlan, jeke 
quramga xabar beriw, radio tinlaw ham telebagdarlamalardi tamashalaw, 
awinwlardi medicinaliq punktlerinde qabillaw, askeriy xizmetshilerdin jeke 
zanirlikleri (keminde 1 saat), keshki seyil, barlaw ham 8 saatliq uyqi ushin 
waqit nazerde tutilgan boliwi kerek.
Awqatlamw ortasindagi araliq 7 saattan aspawi kerek. Tiislikten soh 
yanm saat (30 minut) dawaminda shimgiwlar yamasa jumislar otkeril- 
meydi.
Har haptede qural-jaraq, askeriy texnika ham basqa materialliq qural- 
larga xizmet korsetiw, parkler ham basqa oqiw-materialliq qunlmalarm 
Askenelew ham abadanlastinw, askeriy qalasham tartipke keltiriw ham 
basqa islerdi orinlaw maqsetinde xojaliq kuni otkeriledi. Usi kuni, adette, 
barliq bolmelerdi uliwma jiynastinw, sonday-aq, jeke quramdi monshada 
juwindinw otkeriledi.
48

---

5.4. Asker ham matroslarga qollanilatugin xoshametlewler.
Askeriy xizmetshilerge qollamlatugin intizamliq jazalar
Xoshametlew askeriy xizmetshilerdi tarbiyalawdih ham askeriy intizam- 
di bekkemlewdin ahmiyetli qurali bolip tabiladi. Harbir komandir (basliq) 
Ozbekistan Respublikasi Quralli Kushlerinin Intizam Ustavinda bel- 
gilengen huqiqlar tiykannda ozinin qol astindagi askeriy xizmetshilerdin 
korsetken erligi, paydali baslamasi, tinsqaqligi ham joqan xizmeti ushin 
xoshametlewi kerek.
Askerler, matroslar, serjantlar ham starshinalarga qollamlatugin xosha- 
metlew korinisleri tomendegishe: burin berilgen intizamliq tasir sharalarin 
biykar etiw; minnetdarshiliq bildiriw; askeriy xizmetshinin jurtina yama- 
sa xizmetke shekemgi oqiw ormna (jumis ornina) omn askeriy minne- 
tin ulgili orinlap atirganligi ham xoshametlew alganligi haqqinda xabar 
beriw; hiirmet jarligi; qimbat bahali sawga yamasa aqshalay siyliqlaw; as- 
keriy xizmetshinih askeriy bolimnih Jawingerlik Bayragi janinda suwretke 
aliw menen siyliqlaw; serjantlarga (starshinalar)ga olardin shtat boyinsha 
iyelep turgan lawaziminda ham askeriy darejesinen bir basqish joqan 
lawazimga koteriw yamasa askeriy dareje beriw; hlgili kokirek msham me- 
nen siyliqlaw; asker, matros, serjant, starshinalarga jolga ketken waqittan 
tisqan 10 sutkaga shekem demalis beriw.
Ulgili kokirek msham menen tek gana askerler, matroslar, serjantlar 
ham starshinalar barliq oqiw jili dawaminda hlgili korsetkishlerge eris- 
kenler siyliqlanadi. Askeriy bolimnih (keme)nih hurmet kitabina jaziw, 
askerler, matroslar, serjantlar ham starshinalardin xizmetinin aqirgi dawi- 
rinde ulgili korsetkishlerge eriskenlikleri ushin zapasqa bosatiw aldinan 
qollamladi.
Qisqa muddetli demalis xoshametlew tartibine tiykarlamp, muddetli 
xizmet dawaminda askerler, matroslar, seijantlar ham starshinalarga bir 
jilda bir marte, matros ham starshinalarga bir yanm jilliq muddetli xizmeti 
dawaminda eki marte beriledi. Xoshametlewler Qzbekistan Respublikasi 
Quralli Kushleri qatarmda shartnama tiykarmda xizmet etip atirgan as- 
kerler, matroslar, seijantlar ham starshinalarga da qollamladi.