Shamollar va havo massalari

• Zarafshon shahar
• 2-umumta`lim maktabi
• Geografiya
• fani o`qituvchisi
• Qahhorova Qunduz Nurmamat qizining “Shamollar”
• mavzusida tayyorlagan bir soatlik dars ishlanmasi

Mavzu: Shamollar

• Tashkiliy qism
• 1.Salomlashish
• 2.Davomadni aniqlash
• 3.Darsga tayyorgarlikni tekshirish Kun yangiliklari va ob havo ma`lumotlarini so`rash.

• Sinf o`quvchilarini guruhlarga bo`lish.

• 1-guruh
• Musson

• 2-guruh
• Passat

• O`tilgan mavzuni mustahkamlash

• “BILIMLAR QASRI”

Yangi mavzu bayoni

• Nega shamol bo`ladi? Havoning tinch turgan vaqti juda kam bo`ladi. Yozda kunduz kuni ko`l, daryo bo`yida, daraxtzor yoki dala chekkasida o`tirsangiz, shamol esayotganini albatta, sezasiz. Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi. Shamol vujudga kelishining asosiy sababi Yer yuzasining turli joylardagi havo bosimida farq bo`lishidir. Havo bosimidagi farqqa nima sabab bo`ladi?

Quyosh nuri quruqlik va suv yuzasini bir xil isitmaydi. Suv sekin isiydi va asta soviydi. Quruqlik esa tez isib, tez soviydi. Kunduz kuni quruqlik ustidagi havo isib, kendayadi va bosim kamayadi, past bo`ladi. Ko`l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi. Havo bosimi katta, yuqori bo`ladi. Natijada ko`l va dengiz ustidagi havo quruqlikka tomon harakatlanadi, ya'ni shamol bo`ladi. Kechasi-chi? Kechasi quruqlik tez soviganidan havo bosimi ortib, shamol quruqlikdan dengiz tomonga esadi. Shunday bir kecha-kunduzda o`z yo`nalishini ikki marta o`zgartirib turadigan shamolga briz shamoli deyiladi. Briz fransuzcha brise – shabada degani.

• Quyosh nuri quruqlik va suv yuzasini bir xil isitmaydi. Suv sekin isiydi va asta soviydi. Quruqlik esa tez isib, tez soviydi. Kunduz kuni quruqlik ustidagi havo isib, kendayadi va bosim kamayadi, past bo`ladi. Ko`l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi. Havo bosimi katta, yuqori bo`ladi. Natijada ko`l va dengiz ustidagi havo quruqlikka tomon harakatlanadi, ya'ni shamol bo`ladi. Kechasi-chi? Kechasi quruqlik tez soviganidan havo bosimi ortib, shamol quruqlikdan dengiz tomonga esadi. Shunday bir kecha-kunduzda o`z yo`nalishini ikki marta o`zgartirib turadigan shamolga briz shamoli deyiladi. Briz fransuzcha brise – shabada degani.