Shajarayi turk

Kilgit eli – “tilida, nutqida kamchiligi bor kishi” ma’nosini anglatadi. Bu haqda Abulg‘ozi Bahodirxon shunday yozadi: “Kishining tilida kamligi bo‘lsa, turk xalqi bo‘ltak der. Mo‘g‘ul kilgi der. Bu kishining tilining kamligi bor erdi. Aning uchun Kilgit tedilar. Barcha Kilgit eli u kishining nasli turur” [3, 40].
Turqaq eli – “So‘ngaki ma’lum ermas, qaysi turkdin erkani. Ma’nosi saqchi temak turur. Podshohlari o‘zlarini saqlamoq uchun bir necha kishilarni eshiklari oldida navbatchilikka qo‘yishgan. Podshohni qo‘riqlaganlarni turqaqlar deb, keyinchalik xalq nomiga ko‘chgan”. 

2. 
   Joylashgan hududi asosidagi etnonimlar:
   

O‘rmanqit eli – “…bu elning yurtlari qalin yag‘ochning ichinda turur. Aning uchun O‘rmanqit ot qo‘ydilar” [3; 38]. Yashash joyiga nisbat berilgan etnonim hisoblanadi.
Qarluq eli – turkiyda “qorlik, qorliq joy”(tarixiy voqea asosida kelib chiqqan) degan ma’noni anglatadi.“Qorluq eli Mo‘g‘uliston tog‘larining ichinda yurt qilib o‘lturdilar. Qorluqning podshohi Arslonxon tegen erdi”.

3. 
   Kishi ismi yoki laqabi asosida yuzaga kelgan etnonimlar:
   

Arlot eli (hozirda Olot) – arlot so‘zi “otaning sevar o‘g‘li” ma’nosida talqin etilgan. Arlat bir kishining oti turur. Ani otasi ko‘p sevar edi. Aning uchun Arlat tedilar. Barcha Arlat eli aning nasli turur [3, 40].
Baday eli (hozirda Badoy) – Kilgit urug‘iga mansub shaxs naslidan tarqalgan urug‘ nomi.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, turkiy xalqlar uzoq shakllanish va taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tgan. Bu taraqqiyot davomida turk ulusi turli xalqlar bilan o‘zaro aloqa o‘rnatgan. Etnonimlarning kishi nomlari bilan bog’liqligi, tarixiy shaxslarning nomidan kelib chiqqanligi yoki elatning doimiy bajaradigan mashg’uloti, xalqlarning yashash joylari asosida shakllanganligi yuqoridagi misollardan ko’rinib turibdi. Etnonimlarning etimologiyasi masalasi tilshunos, tarixchi hamda etnograflarning hamkorlikdagi tadqiq obyekti bo‘lib, bunday birliklarning o’rganilishi xalq va millatning kelib chiqishi, etnogenezini aniqlashda yordam beradi.