Шахс интеллектуал салохиятига эришишида интеграциялашган таълимнинг ўрни

2.2. Ta’lim-tarbiya jarayonida milliy g’oyaning zarurligi 

Mamlakatimiz  mustaqillikka  erishganidan  so’ng  fuqarolarni  yangi  yo’ldan 

boshlab  borish,  ularning  qarashlari  va  orzu-umidlarini,  maqsadlarini  bir 

yo’nalishga  burib,  kuchlarni  uyg’unlashtirish  uchun  yagona  g’oyaviy  qurol  zarur 

edi.  Shu  bilan  birga  istiqlolning  dastlabki  yillarida  uzoq  davr  hukmronlik  qilgan 

kommunistik mafkuradan voz kechish, undan xalos bo’lish lozim edi.  

Istiqlolning dastlabki kunlaridanoq Yurtboshimiz xalqimiz ongiga mustaqillik 

g’oyalarini  singdirish,  fuqarolarda  yangicha  tafakkur  va  dunyoqarashni 

singdirishga  alohida  e’tibor  bera  boshladi.  1992  yil  2  iyulda  O’zbekiston 

Respublikasi  Oliy  Kengashining  X-sessiyasida  I.Karimov  shunday  degan  edi: 

“Bugungi  kunda  xalqni  yakdil  qiladigan  ishlar  va  g’oyalar  oz  emas.  Ularning 

ichida  eng  ulug’i,  eng  olijanobi-O’zbekiston  Respublikasining  mustaqilligini 

ta’minlash.  Ana  shu  maqsad,  ana  shu  g’oya  atrofida  birlashsak,  aslo  xor 

bo’lmaymiz”

12

. 

90-yillarning  boshlarida  mamlakatda  vujudga  kelgan  iqtisodiy,  siyosiy, 

ijtimoiy  qiyinchiliklar  ma’lum  muddat  xalqimiz  ruhiyatiga  salbiy  ta’sir  qildi. 

Mamlakatimiz  siyosiy  rahbariyati  oldida  bir  tomondan  o’sha  qiyinchiliklarni 

bartaraf etish, boshqa tomondan kishilar ruhiyatini  ko’tarish, mavjud bo’hronlarni 

yo’qotish  vazifasi  turardi.  1993  yilning  23  aprelida  I.Karimov  bir  guruh    adiblar 

bilan  uchrashdi.  1993  yil  6  mayda  Oliy  Kengashning  XII  –  sessiyasida  esa 

mafkurasiz,  aniq  yo’nalishga  ega  bo’lgan  g’oyalarsiz  taraqqiyot  bo’lmasligi 

alohida ta’kidlandi va istiqlol, milliy istiqlol mafkurasini yaratish vazifasi qo’yildi.  

Xo’sh, mafkurasizlik nimaga olib keladi:  

Birinchidan,    e’tiqodsizlikka  olib  keladi.  E’tiqodsizlik  esa  har  kimning 

o’zicha  yashashiga,  ko’ngil  tusaganicha  kun  ko’rishga,  xayoliga  kelgan  ish  bilan 

shug’ullanishga olib keladi. Bu yakka-yakka shaxslarning hatti-harakatidan butun 

jamiyat ma’naviy-ruhiy qiyofasining qay tarzda shakllanishiga sabab bo’ladi.  

Ikkinchidan,  mafkurasizlik odamlar ongida manqurtlik, qalbida, fe’l-atvorida 

andishasizlik  va  nihoyat  o’zligini  anglamaslik  xislatlarini  chuqurlashtiradi. 

Jamiyatda esa parokandalikni, beqarorlikni keltirib chiqaradi.  

           

Boshqacha  qilib  aytganda,  ya’ni  mafkuraning  asl  mazmun  -  mohiyati  – 

yangicha  tafakkurga,  e’tiqodga  ega,  erkin  fikrlaydigan,  siyosiy-huquqiy 

savodxonligi  yuqori,  ma’naviy  jihatdan  baquvvat,  sog’lom,  mutelik,  jur’atsizlik 

tuyg’usidan mutlaqo xoli,  mustaqil insonni tarbiyalashdir. Yuqoridagilardan kelib 

chiqqan  holda  quyidagini  ta’kidlash  mumkin:  milliy  ong  ta’sirida  milliy  g’oyalar 

yaraladi. Ushbu g’oyalar asosida milliy mafkuara shakllanadi. 

                                                 

12

 Каримов И.Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура.-Тошкент, 1996.-15-бет.  

---

 

13 

        Mamlakatimizda  milliy  g’oya  va  milliy  mafkuraning  shakllanishi  puxta 

o’ylab chiqilgan reja asosida, ilmiy asoslangan tarzda amalga oshirildi. 2000 yilda 

“Milliy  istiqlol  g’oyasi:  asosiy  tushuncha  va  tamoyillar”  risolasi  e’lon  qilindi. 

Unda insoniyat tarixi g’oyalar tarixidan iboratligi ta’kidlangan holda “G’oya-inson