Шахс ҳақида тушунча. Индивид, шахс, индивидуаллик. Шахс структураси


Э. Эриксон бўйича шахс ривожланиши босқичлари



Download 59,25 Kb.
bet5/7
Sana15.02.2023
Hajmi59,25 Kb.
#911511
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
15-mavzu. Psixologiya nazariyasi va tarixi

Э. Эриксон бўйича шахс ривожланиши босқичлари





Ривожланиш
босқичи

Ривожланишнинг
нормал чизиғи

Ривожланишнинг
аномал чизиғи

1.

Илк гўдаклик
(туғилгандан
1 ёшгача)

Одамларга ишонч, ўзаро му-ҳаббат, боғланиш, ота-онани тан олиш, мулоқотда бола эҳтиёжларини қондириш

Онани болага нисбатан ёмон муносабати натижасида ин-сонларга ишончсизлик, му-ҳаббатни йўқолиши, кўкрак сутидан эрта чиқиб кетиши, ёлғизланиш.

2.

Кечки гўдаклик
(1 ёшдан
3 ёшгача)

Мустқиллик, ўзига ишонч. Бола ўзига мустақил, алоҳи-да шахс сифатида қарайди, лекин ҳали ота-онасига боғ-лиқ

Ўзида иккиланиш, уят ҳисси-ни ҳис қилиш, ўз қобилият-ларидан шубҳаланади, ҳаётга мослашмаганини ҳис қилади.

3.

Илк болалик
(3 ёшдан
5 ёшгача)

Қизиқувчанлик ва фаоллик, катталарга тақлид қилиш, фаол ҳаёт, ролли хатти-ҳаракат

Инсонларга нисбатан бефарқ-лик, ташаббусни сусайиши, бошқа болаларга нисбатан ҳа-сад, беқарорлик

Экстроверсия интроверсияга қарама-қарши бўлиб, интроверсия – бу онг ва инсон қизиқишларини ўзига, ўз ички дунёсига қаратилганидир. Шахснинг намоён бўлишидан йўриқ, кўрсатманинг роли катта бўлиб, бунда шахсни маълум хатти-ҳаракатлар ва конкрет стимуллар реакциясига тайёрлиги назарда тутилади.
Йўриқ, кўрсатмаларнинг турли турлари мавжуд – булар перцептив йўлланма (стимулга жавоб беришга тайёргарлик), вазифани ечишга қаратилган йўлланма, мускул-пай йўлланмасидир.
Ишонч – инсонни бирор-бир нарсага маълум аргумент ва фактларсиз қатъиятидир.
Рефлексия – шахс онгини ўзига қарата олиш лаёқатидир.
Адаптивлик – адаптацияни енгиллаштиришга қаратилган, организмни мослашувчанлиги. Бу термин адаптив ҳулқ-атвор ибораси билан қўлланилиши нормал ҳол сифатида қабул қилинади.
Ишонувчанлик – ҳолат бўлиб, тез қабул қилувчанлик, таъсирга кишини берилувчанлиги ва уни психологияси ва ҳулқ-атворида маълум ўзгаришларни юз беришига сабаб бўлади.
Комформлилик – шахсий фикр, муносабат фикр ва хатти-ҳаракатга ташқи таъсирни киритиш тенденцияси бўлиб, бу тушунчадан фойдаланишнинг уч модели мавжуд:
а) ҳулқ-атворда. Масалан: «гуруҳга қўшилиш»да, кўпчиликка ўхшаб ҳаракат қилишга интилиш;
б) муносабатда, ташқаридан тадқиқ ўтказилганда, ўзгаларнинг босими ёки таъсири натижаси билан боғлиқ бўлган муносабат;
в) шахс хусусияти сифатида.
Кўриниб турибдики комформлилик – бу бошқалар фикрини ташқари ҳолатда қабул қилиб, ичкари ҳолатда ўз фикрини тўғрилигидан қайтмасликдир.
Ўз-ўзига баҳо бериш – психологияда ўз шахсий психологик хусусиятлари ва фазилатлари, ютуқ ва камчиликлари, шунингдек, муваффақият ва муваффақиятсизликларини баҳолаш тушунилади. Ўз-ўзига баҳо бериш адекват, юқори ва паст бўлиши мумкин. Буни шартли равишда:
С = и (адекват)
С > и (юқори)
С < и (паст)
Бунда: С – ўз-ўзига баҳо бериш, и – имконият.
Шахсда алоҳида эътиборга фрустрация хусусияти ҳам лойиқ.
Фрустрация – шахсни ўз муваффақиятсизлигини чуқур эмоционал ҳис қилиши бўлиб, у иложсизлик, умидсизлик билан намоён бўлади.
Фрустрация – шахсни агрессив ёки апатик ҳулқ-атвори сифатида кечади. Шу билан бирга шахсда толерантлик каби хусусият ҳам учрайди. Бу шахсни у ёки бу факторга бефарқлиги ёки муносабатнинг мавжуд эмаслигидир. У уч турда намоён бўлади – муваффақиятсизлик, фикрловчи муносабат, ички беҳаловатлилик ва осойишталик.



Download 59,25 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish