Шахс ҳақида тушунча. Индивид, шахс, индивидуаллик. Шахс структураси


А.Г. Ковалев бўйича шахс структурасининг кўриниши қуйидагича



Download 59,25 Kb.
bet3/7
Sana15.02.2023
Hajmi59,25 Kb.
#911511
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
15-mavzu. Psixologiya nazariyasi va tarixi

А.Г. Ковалев бўйича шахс структурасининг кўриниши қуйидагича:
2-схема

К.К. Платонов бўйича шахс структураси қуйидаги схемада ўз аксини топган бўлиб, у динамик функционал мавжуд бўлган 4 та тузилмани ўз ичига олади:


3-схема

К.К. Платонов шахс структурасидан кўриниб турибдики, у 4 та тузилмани шахс структурасида ажратади:
1-чи тузилма – ижтимоий-боғлиқ хусусиятлар ва ахлоқий сифатлар.
2-чи тузилма – шахснинг тайёргарлиги (билим, малака, кўникма ва одатлар).
3-чи тузилма – шахснинг индивидуал психологик хусусиятлари, билиш жараёнлари (сезги, идрок, тафаккур, хаёл, хотира, диққат).
4-чи тузилма – биологик шартлашган хусусиятлар бўлиб, олий нерв фаолияти, темперамент қобилият.
Бундан ташқари ўз шахс структурасига К.К. Платонов 2 жиҳатни (шахснинг умумий хусусиятлари) – бу характер ва қобилиятни киритади.
Шахс йўналганлиги – бу барқарор мотивлар йиғиндиси бўлиб, шахс фаолиятини белгилайди.
Шахс йўналганлиги қизиқишлар, дунёқараш, эътиқод, интилиш ва идеалда характерланади.
Қизиқиш – билиш эҳтиёжини намоён бўлиш формаси бўлиб, у янги фактлар билан танишишга, ҳамда борлиқни аниқ, чуқур ва тўлиқ акс этишга ёрдам беради.
Субъектив қизиқиш эмоционал тонда намоён бўлиб, у билиш жараёнида орттирилади. Қизиқишни қондирилиши интилишни сўндирмайди, аксинча янги янада юқори даражадаги билими фаолиятини қондирадиган қизиқишни юзага келтиради. Қизиқиш ўз динамикасида фаолиятни амалга оширадиган йўналганликни юзага келтиради.
Қизиқиш бевосита, объектнинг қизиқарлилиги билан юзага келган ва бевосита фаолият мақсадига эришиш воситаси сифатида юзага келади.
Қизиқишнинг барқарорлиги унинг давомийлиги ва интенсивлигида намоён бўлади. Қизиқишни доимийлиги ва барқарорлиги фаолият жараёнида қийинчиликни енгишдан далолат беради. Қизиқишнинг кенглиги ва торлиги қизиқишнинг мазмуни ва шахс ҳаётидаги ўрнини кўрсатади.
Дунёқараш – инсонни қарашлари тизими бўлиб, унда инсонни атрофдаги дунёга қараши ва бу дунёда ўзининг ўрнини англаш, кишиларга бўлган муносабати, ҳаётий позицияси, идеаллари, эътиқодлари, қадриятлари ва принциплари намоён бўлади.
Дунёқараш бу акс этиш бўлиб, унда оламни умумий тушуниш намоён бўлади ва у ижтимоий-сиёсий, фалсафий, диний, эстетик ва илмий-назарий йўналганликни аниқлайди.
Эътиқод – инсонни англанган эҳтиёжи бўлиб, у фаолиятга ундайди.
Идеал – бу намуна, интилишларнинг энг юқори чўққиси. Идеалларни шакллантириш ёш авлодни тарбиялашдаги асосий вазифалардир.
Интилиш – бирламчи қизиқиш, эҳтиёжни ҳиссий кечирилиши, объектга интилишидир. Интилиш динамик тенденция сифатида ҳохиш, майил сифатида намоён бўлади.



Download 59,25 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish