Shaharsozlik asoslari va landshaft arxitekturasi O‘qituvchi: Jo‘raboyev A. T

shaharsozlik asoslari va landshaft arxitekturasi

O‘qituvchi: Jo‘raboyev A.T.

Farg‘ona 2021 yil

AHOLI JOYLASHISHI VA TUMANNI REJALASHTIRISH

• Aholi joylashishi va tabiiy muhit.
• Tumanni rejalashtirishda hududning tahlili.
• Hududni tabiiy shart-sharoitlar bo’yicha baholash.
• Tumanni rejalashtirishning asosiy masalalari.

3-Ma’ruza
AHOLI JOYLASHISHI VA TABIIY MUHIT

• - iqlim, tuproq va gidrogeologik sharoit;
• - sanoat ishlab chiqarishi uchun baza hisoblangan foydali qazilmalar va yoqilg’i-energetika resurslari;
• - transport kommunikatsiyalarining rivojlanishini belgilab boruvchi tabiiy shakl.

Aholi joylashishiga ta’sir ko’rsatuvchi asosiy omillar quyidagilar:
Insonlar hayoti va mehnatiga ta’sir etuvchi tabiiy iqlim omillari katta ahamiyat kasb etadi (harorat, shamol va namlik, ichimlik suvi bilan ta’minlanganlik, yer relyefi, qurilishning geologik sharoitlari, seysmik holat, abadiy muzlik, sel, zamin cho’kuvchanligi va hokazolar).
Er yuzasida aholining dastlabki joylashishi ibtidoiy jamoa bilan tabiiy muhit o’rtasidagi o’zaro aloqa bilan belgilangan.
Tabiiy sharoitlarning qulayligi qadimgi shahar madaniyatining iqtisodiy asosini tashkil etuvchi yirik sug’oriladigan yerlar tizimini shakllantirish imkonini bergan. Bunday yerlar tizimi Misrda Nil daryosining quyi oqimida, Messopotamiyada Tigr va Yefrat daryolari quyi oqimida, Hindistonda Hind va Ganga daryolari sohillarida vujudga kelgan.

Nil daryosi
Tigr va Evfrat daryolarii
Hind va Ganga daryolari

Aholining atrof-muhitga ta’siri

Aholining cheklangan hududda to’planishi aholi joylashishining tabiiy sharoitlariga yangicha bog’liqliklarini belgiladi. SHaharlar to’planishi yirik sun’iy muhit massivlarini tabiiy muhitga qarama-qarshi qilib qo’ydi.