Шаблон презентации

Toshkent tibbiyot akademiyasi 102- Tibbiy biologiya fakulteti

Mavzu; Post embrional rivojlanish.

• Organizmlarning o’sish va rivojlanishini boshqarish. Orga­nizmlar rivojlanishining xususiyatlari.
• Organizmning individual rivojlanishi – Ontogenezi.
• Postembrional rivojlanish.

Insonning evolyutsiya jarayonida egallagan eng muhim xususiyati reproduktivdan oldingi davrning uzayishidir. Boshqa sutemizuvchilar, jumladan, maymunlar bilan solishtirganda, odamning etukligi eng kech sodir bo'ladi. Uzoq davom etgan bolalik va o'sish va rivojlanishning sekinlashishi o'rganish va ijtimoiy ko'nikmalarni egallash imkoniyatlarini oshiradi. Reproduktiv davr - bu insonning embriondan keyingi rivojlanishining eng uzun bosqichi bo'lib, uning tugashi postproduktiv davrning
boshlanishini yoki qarish davrini ko'rsatadi. Qarish jarayoni tirik mavjudotlar tashkilotining barcha darajalariga ta'sir qiladi. Qarish muqarrar ravishda o'limga olib keladi - barcha tirik mavjudotlar uchun umumiy organizmlarning individual rivojlanishining yakuniy bosqichi. O'lim avlodlar almashinuvining, ya'ni butun insoniyatning mavjudligi va evolyutsiyasining davom etishi uchun zaruriy shartdir.
To'g'ridan-to'g'ri rivojlanish - bu rivojlanish turi bolalari allaqachon kattalarga o'xshash tug'ilgan
organizmlarga xosdir. Bevosita intrauterin rivojlanish.
1) Embrional Inson embrionining rivojlanish jarayoni taxminan 280 kun davom etadi va uch davrga bo'linadi: boshlang'ich (1-hafta), embrion (2-8 hafta) va homila (9-haftadan tug'ilishgacha).

• 2) Postembrional: uch davrga bo'linadi: reproduktivdan oldingi, etuklik (reproduktiv) va qarish (reproduktivdan keyingi). Bunday xususiyatlar maksimal darajada omon qolish va naslning atrof-muhit sharoitlariga moslashishni ta'minlaydi.

• Insonning evolyutsiya jarayonida egallagan eng muhim xususiyati reproduktivdan oldingi davrning uzayishidir. Boshqa sutemizuvchilar, jumladan, maymunlar bilan solishtirganda, odamning etukligi eng kech sodir bo'ladi. Uzoq davom etgan bolalik va o'sish va rivojlanishning sekinlashishi o'rganish va ijtimoiy ko'nikmalarni egallash imkoniyatlarini oshiradi. Bu naslni saqlab qolish uchun muhim ahamiyatga ega, ya'ni turlar sonini saqlash, insonning atrof-muhit sharoitlariga maksimal darajada moslashishini anglatadi.

Tezlanish yoki akseleratsiya (lotincha acceleratio-tezlanishdan) tirik organizmning jadal rivojlanishi.
Tezlashtirishni qo'llab-quvvatlash uchun shartli ravishda bir necha guruhlarga bo'linishi mumkin
bo'lgan turli xil farazlar taklif qilingan:
- birinchi navbatda, oziqlanish tabiatining o'zgarishi (yaxshilanishi) bilan bog'liq, ayniqsa, Ikkinchi
Jahon urushidan keyingi o'ttiz yillikda.

• biologik tanlanish bilan bog'liq gipotezalar (bolalar jadal rivojlanishi haqidagi birinchi ma'ruzalar - Gent, 1869; Roberts (Ch. Roberts), 1876), heterokal (aralash) nikohlar sonining ko'payishi bilan - geterozis, shaharlarga jalb qilish. hayot, buning natijasida qishloq joylardan eng rivojlangan aholi - Mauer (G. Mauer), 1887 gipotezasi, shuningdek konstitutsiyaviy tanlov haqidagi boshqa farazlar - masalan, jamiyatning yuqori qatlamlarini egallash istagi yoki intellekt darajasi yuqori bo‘lgan odamlarni shaharlarga ko‘chirish.

Ontogenez - bu organizmning barcha darajalarida sodir
bo'ladigan murakkab jarayonlar zanjiri. Ularning natijasi hayotiy funktsiyalarning shakllanishi, ushbu
turdagi shaxslarga xos bo'lgan tizimli xususiyatlar va ko'payish qobiliyatidir. Ontogenez qarishga,
keyin esa o'limga olib keladigan jarayonlar bilan tugaydi.
ADABIYOTLAR

• Grin N, Stau G.U., Teylor D. «Biologiya», tom 3. M., Mir., 1990 y., 177-181 betlar.
• Pexov A.P. «Biologiya s osnovami ekologii»., Sankt-Peter­burg, 2000 y., 172-197 betlar.

• Diqqatlaringiz
• uchun
• raxmat!