Шаблон презентации

Band aholining iqtisodiyot tarmoqlari boyicha taqsimlanishi (foiz hisobida)

Band aholining iqtispdiyot tarmoqlari boyicha taqsimlanishi

Sanoatda – 13,5 %

Savdo va va umumiy ovqatlanishda- 11 %

Qishloq xojaligida – 27,3 %

Sog’lini saqlash- 4,5 %

Qiurilishda - 9,5 %

Ta’lim - 8,2%

Transport va aloqada – 4,8 %

Boshqa tarmoqlarida -21,2 %

Aholining yosh va jins tarkibi (mln kishi hisobida)

O’zbekiston respublikasi aholisining milliy etnik tarkibi 1989-yil

1989

O’zbekiston respublikasi aholisining milliy etnik tarkibi 2019-yil

2019

Aholining jinsiy tarkibi. Aholi tarkibiga jins va yosh jihatdan yondashish katta ahamiyatga ega . Chunki aholini va inson omilini takror ishlab chiqarish xuddi ana shu jihatlarga bog‘liq.

• Aholining jinsiy tarkibi. Aholi tarkibiga jins va yosh jihatdan yondashish katta ahamiyatga ega . Chunki aholini va inson omilini takror ishlab chiqarish xuddi ana shu jihatlarga bog‘liq.
• Ikkinchi jahon urushining asorati tufayli 1945-1960-yillarda O‘zbekiston aholisi tarkibida erkaklar soni ayollar sonidan ancha kam edi. Yillar o‘tishi bilan bu tafovut qisqara bordi. 1959-yilga kelib ayollar 52 foizni, erkaklar 48 foizni tashkil etdi. Hozirgi vaqtda aholi tarkibida erkaklar va ayollar soni deyarli o‘zaro tenglashdi. Aholining milliy tarkibida ham so‘nggi o‘n yilliklarda turli millat vakil- larida tug‘ilishning turlicha miqdorda ekanligi hamda migratsiya hisobiga sezilarli o‘zgarishlar ro‘y berdi . O‘zbeklar salmog‘i 1989-yilda 71,5 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2017-yilga kelib qariyb 84 foizga yetdi. Shuningdek, mamlakatda qoraqalpoq va tojiklarning salmog‘i ham oshdi. Aholining milliy tarkibiga hamohang diniy tarkibi ham xilma-xil. Uning asosiy qismini musulmonlar tashkil etadi.

Mamlakatimizda 119 ta shahar, 1071 ta shaharcha hamda 11 mingdan ortiq qishloq va ovul bor (2019-yil)

• Mamlakatimizda 119 ta shahar, 1071 ta shaharcha hamda 11 mingdan ortiq qishloq va ovul bor (2019-yil)
• Shahar qiyofasidagi Samarqand, Qo‘qon, Buxoro, Xiva, Toshkent kabi aholi punktlari hunarmandchilik va savdo-sotiq paydo bo‘lganidan so‘ng vujudga kelgan. Ular dunyodagi eng qadimiy shaharlardan hisoblanadi.
• XX asr boshlarida O‘zbekiston hududida 20 ga yaqin shahar bo‘lgan, ular daryo hamda soy bo‘ylarida yoki karvon yo‘llarida vujudga kelgan. Jahongashta arab sayyohi Ibn Battuta o‘rta asrdagi shaharlarimiz go‘zalligini tasvirlagan, undan zavq olgan: «Biz sahroni kesib o‘tib Xorazmga keldik. Bu turkiylarning katta, muhim, chiroyli va ulug‘vor shahri bo‘lib, ajoyib bozorlari, keng ko‘chalari juda ko‘p, imoratlari jozibador, ko‘rkam joylari bor. Shaharda ha- yot qaynaydi, aholisi shunchalik ko‘pki, u mavjlanib turgan dengizni eslatadi». Ibn Battuta Samarqand shahri bo‘ylab sayr etarkan, uni shunday ta’riflaydi: “Samarqand - juda yirik va g‘oyat go‘zal shaharlardan biridir. U Voha al-Qassirin daryosining qirg‘og‘ida joylashgan. Daryo qirg‘og‘ida shunday ulkan saroylar va binolar qad ko‘tarib turadiki, ular Samarqand aholisining yuksak mahorat sohibi ekanligidan dalolatdir”.

O’zbekiston Respublikasining shaharlari hqaida ma’lumot

Shaharlar aholi soniga qarab katta shaharlar (aholisi 100 mingdan ortiq), yirik shaharlar (aholisi 250 mingdan ortiq), juda yirik shaharlar (aholisi 500 mingdan ortiq) va «millioner shaharlar»ga ajratiladi Ular bir qancha vazifalarni (funksiyalarni) bajaradi. Bunday shaharlar ko‘p funksiyali shaharlar deyiladi. Masalan, Toshkent - mamlakat poytaxti, sanoat shahri, transport tuguni, tarixiy-madaniy markaz. Samarqand esa viloyat markazi, sanoat markazi va tarixiy-madaniy markazdir Ko‘p funksiyali shaharlar juda tez rivojlanadi, ular yonida yo‘ldosh shaharlar vujudga kelib, aglomeratsiyalarni hosil qiladi. Toshkent mam­lakatimizda eng katta shahar aglomeratsiyasidir.

• Shaharlar aholi soniga qarab katta shaharlar (aholisi 100 mingdan ortiq), yirik shaharlar (aholisi 250 mingdan ortiq), juda yirik shaharlar (aholisi 500 mingdan ortiq) va «millioner shaharlar»ga ajratiladi Ular bir qancha vazifalarni (funksiyalarni) bajaradi. Bunday shaharlar ko‘p funksiyali shaharlar deyiladi. Masalan, Toshkent - mamlakat poytaxti, sanoat shahri, transport tuguni, tarixiy-madaniy markaz. Samarqand esa viloyat markazi, sanoat markazi va tarixiy-madaniy markazdir Ko‘p funksiyali shaharlar juda tez rivojlanadi, ular yonida yo‘ldosh shaharlar vujudga kelib, aglomeratsiyalarni hosil qiladi. Toshkent mam­lakatimizda eng katta shahar aglomeratsiyasidir.
• Aholi punktining shahar maqomini olish sharti turli mamlakatlarda turlichadir.
• Aholi punktiga shahar maqomini berishda unda shahar turmush tarzining holati ham hisobga olinadi .

Aholisi 100 ming kishidan oshiq bo’lgan O’zbekiston respublikasidagi shaharlar

O‘zbekistonda aholi punkti shahar maqomini olishi uchun uning aholisi 7 ming va undan ko‘p bo‘lishi, yashayotgan aholining 2/3 qismi ishchi va xizmatchilar hamda ularning oilalaridan iborat bo‘lishi kerak.

• O‘zbekistonda aholi punkti shahar maqomini olishi uchun uning aholisi 7 ming va undan ko‘p bo‘lishi, yashayotgan aholining 2/3 qismi ishchi va xizmatchilar hamda ularning oilalaridan iborat bo‘lishi kerak.
• Shaharchalar sanoat rivojlanayotgan, tabiiy boyliklar o‘zlashtirilayotgan joylarda vujudga keladi. Iskandar, Kegayli, Ulug‘bek, G‘ozg‘on, Zomin shaharchalari shular jumlasidandir. Bunday shaharchalarning ko‘pchiligida aholining aksariyati muayyan tarmoqdagina xizmat qiladi (neftchilar shaharchasi, konchilar shaharchasi).
• Yangi shaharlar (Angren, Bekobod, Olmaliq, Chirchiq, Navoiy, Uch quduq, Taxiatosh, Zarafshon va boshqalar) asosan foydali qazilmalar va suv boyliklari mavjud hududlarda bunyod bo‘lgan. Tohchiyon shaharchasi (Surxondaryo viloyati) ko‘mir koni negizida vujudga kelgan. Yangi yerlarni o‘zlashtirish, qishloq xo‘jalik xomashyosini qayta ishlovchi sanoat negizida Yangiyo‘l, Guliston, Yangiyer kabi shaharlar qad ko‘tardi.

Qishloq aholi punktlari. Aholisining asosiy faoliyat turi qishloq xo‘- jaligini yuritish, qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta ishlash va boshqa qishloq joylarga xos bo‘lgan faoliyatni yuritish hisoblanadigan joylar qishloq aholi punktlari deb yuritiladi.

• Qishloq aholi punktlari. Aholisining asosiy faoliyat turi qishloq xo‘- jaligini yuritish, qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta ishlash va boshqa qishloq joylarga xos bo‘lgan faoliyatni yuritish hisoblanadigan joylar qishloq aholi punktlari deb yuritiladi.
• Qishloq aholi punktlari aholisi soniga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi:
• Yirik aholi punktlari - aholisi soni 5 ming kishidan ko‘p;
• Katta aholi punktlari - aholisi soni 3 ming kishidan 5 ming kishigacha;
• O‘rta aholi punktlari - aholisi soni 1 ming kishidan 3 ming kishigacha;
• Kichik aholi punktlari - aholisi soni bir ming kishigacha.
• Tabiiy, iqtisodiy va tarixiy sabablarga ko‘ra mamlakatimizda qishloqlar bir-biriga yaqin joylashgan va aholisi ko‘p. Mamlakatimizda aholining o‘sish sur’atlari qishloq aholi manzilgohlarining soni va maydonining kelmoqda. Katta qishloqlarda zamonaviy binolarga ega ta’lim muassasalari, madaniy-maishiy muassasalar, shifoxonalar jadal qurilmoqda. Ular tabiiy gaz, ichimlik suvi, elektr energiya bilan uz- luksiz ta’minlanmoqda. Shu tariqa qishloq aholisining turmush sharoiti shaharliklarning turmush tarziga yaqinlashmoqda.

Shahar va qishloq aholisi foizlari

O’zbekiston shaharlari haqida skvanord

1

O'

2

Z

3 B

4

E

5

K

6

I

7 S

8 T

9 O

10N

1.Fargona viloyatidagi shahar?

2.Jizzax viloyati markazi?

3.Buxoro viloyati markazi?

4..Toshkent viloatidagi shahar?

5.Qoraqolpog’iston

Respublikasi poytaxti?

6.Andijon viloyati markazi?

7.Samarqand viloyati markazi?

8.O’zbekiston respublikasi

poytaxti?

9.Toshkent viloatidagi shahar?

10.Namangan viloyati markazi?

O’zbekiston respublikasi aholisi soni viloyatlar boyicha taqsimlanishi

O’zbekiston Respublikasi haqida ma’lumot 2013 yil

T/r	Respublika va viloyatlar	Maydoni(ming kv.km.)	Foizi	Aholisi ming kishi	Aholisi foizi	Zichligi 1 kv.km	Shahar aholisi	foizi	Qishloq aholisi	foizi	Tumanlar	shaharlar	shaharchalar
1	O’zbekiston Respublikasi	448,9	100	29935,5	100		15370.1		14623,4		159	119	114
2	Qoraqolpoqiston Respublikasi	166,6	37,1	1711,8	5,7		850,5		861,3		14	12	15
3	Andijon viloyati	4,2	1	2756,4	9,2		1453,9		1302,5		14	11	5
4	Buxoro viloyati	40,3	9	1729,7	5,8		667,1		1062,6		11	11	2
5	Jizzax viloyati	21,2	4,7	1205,0	4,0		574,1		630,9		12	6	9
6	Qashqadaryo viloyati	28,6	6,4	2831,3	9,4		1225,3		1606,0		13	12	4
7	Navoiyi viloyati	111	24,7	888,4	3,0		445,2		443,2		8	6	8
8	Namangan viloyati	7,4	1,7	2458,7	8,2		1570,1		888,6		11	8	11
9	Samarqand viloyati	16,8	3,7	3380,9	11,3		1312,7		2068,2		14	11	12
10	Surxondaryo viloyati	20,1	4,5	2260,6	7,5		819,2		1441,4		13	8	7
11	Sirdaryo viloyati	4,3	0,9	750,6	2,5		325,1		425,5		8	5	5
12	Toshkent viloyati	15,3	3,4	2695,7	9,0		1328,,6		1367,1		14	16	18
13	Farg’ona viloyati	6,7	1,5	3329,7	11,1		1908,7		1421,0		15	9	10
14	Xorazm viloyati	6,1	1,3	1653,8	5,5		548,7		11705,1		10	3	7
15	Toshkent shahari	0,3	0,1	2340,9	7,8		2340,9				11		1

Shahar va qishloq aholisi foizlari

1979

Dars yakunlarini chiqarish: O‘qituvchi o‘quvchilar bajargan yozma va og‘zaki javoblar uchun qo’yilgan baholarni e’lon qiladi va yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi, mavuga bog’liq asosiy atamalarni qisqacha takrorlash .

• Uyga topshiriq

berish.

№709

№711

O’zbekiston Respublikasi aholisi to’grisida ma’lumot yig’ish skvanord tuzish