Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

14.
 
ҚУРИЛИШДА
 
ГЕОДЕЗИК
 
ИШЛАРИНИ БАЖАРИШДА 
МЕҲНАТ
 
МУҲОФАЗАСИ
 
14.1
Қурилиш объектида геодезия ишларини бажаришда тегишли 
равишда ишлаб чиқилган ва тасдиқланаган идоравий йўриқномаларда 
келтирилган меҳнат муҳофазаси қоидаларига риоя қилиш керак. 
ГИБЛ
да
геодезия ишларида хавфсиз меҳнат шароитини таъминлаш бўйича чора
- 
тадбирлар кўзда тутилган бўлиши керак.
14.2
Геодезия ишларини бажаришга кириш инструктажидан ва геодезик 
ва қурилиш ишларида меҳнат муҳофазаси қоидалари бўйича ўқишни ҳамда 
бевосита иш жойида меҳнат муҳофазаси бўйича инструктаждан ўтган шахслар 
йўл қўйилади.
14.3
Узлуксиз транспорт қатнови бўлган йўл четларида ва кўп сонли 
механизмлар ишлаётган қурилиш майдонида геодезия ишлари олиб 
борилганда, ишчилар ичидан кузатувчи тайинланади. Унинг вазифасига яқин 
атрофда ҳаракатланаётган транспорт ва механизмлардан ишлаётганларнинг 
хавфсизлигини таъминлаш киради.
14.4
Баландликлар фарқи 1,3 метрдан ортиқ бўлган жойда ишловчи 
геодезистларнинг иш жойлари муҳофаза девори ёки сигналлари билан ўралган
керак.
14.5
Баландда бажариладиган ишларга тиббий кўрикдан ўтган шахслар 
қўйилади.
14.6
Хандақларнинг деворлари осилиб турган жойлар яқинида, 
мустаҳкамланмаган тупроқли ёнбағирларининг четида,юк кўтарувчи 
механизмлар стреласи остида, юк кўтарувчи механизмлар ишлаётган вақтида 
уларнинг ёнида туриб ,улар ишламаётганбўлса ҳам геодезик ишларни олиб 
бориш ман қилинади.
14.7
Қиш пайтида грунт ёки бетон электр токи ёрдамида иситилаётганда, 
чизиқ ўлчашларни пўлат лента ёки рулеткани электр кучланиши остида бўлган 
арматурага тегизмасдан олиб бориш керак. Геодезия ишларини 
изоляцияланмаган электр симлар ўтган жойларда олиб борилганда, бу 
линияларни ток манбаидан узиб қўйиш керак. Геодезик асбоблар ва 
мосламаларни ёритиш зарурати туғилганда, фақат шахтёрлар ёки чўнтак 
электр фонарларидан фойдаланиш керак.
14.8
Геодезистларни асбоблар билан бирга бино тепасига фақат 
тўсиқлари бўлган зинапоялардан чиқаишларига йўл қўйилади.Зиналар ишга 
яроқли (бутун) бўлиб, мустаҳкам маҳкамланган бўлиши керак. Лойлардан, қор 

---

ШНҚ 
3.01.03-19 76 -
бет.
ва муздан тозаланмаган зиналарда асбоблар билан юрмаслик керак. Узил
-
кесил 
маҳкамланмаган ва тўсиқлари бўлмаган
опалубкалар бўйлаб юриш 
тақиқланади. Вертикал бўйича тросдан, канатдан фойдаланган ҳолда, ҳамда 
монтаж горизонтининг четида, кашак , пардевор, капитал девор бўйлаб 
ҳаракатланиш тақиқланади.
Юқорида устундан устунга, ригелдан ригелга асбоблар билан ўтишга 
фақат тўсиқлари бўлган ҳавозалар ва кўчма кўприклар орқали йўл қўйилади. 
Хавфли жойларда ишлаётган пайтда ижрочи ўзини сақлаш камари ёрдамида 
қаттиқ маҳкамланган конструкцияларга боғлаши, асбоблар қулаб кетишининг 
олдин олиши керак. 
14.9
Геодезист монтаж горизонтида ишлаётган пайтда унинг учун 
хавфли бўлган барча тешик ва туйнуклар ёпилган ёки тўсилган бўлиши керак.
14.10
Вертикал проекциялаш усули билан режалаш тўри нуқталарини 
бинонинг қаватларига узатишда, том қопламаларидаги тегишли тешиклардан
турли предметлар тушиб кетишини олдини олиш учун уларнинг атрофи 
тўсилиши керак..
14.11
Қурилиш майдонида ишларни бажараётган геодезист хавфли 
зонадан ташқарида бўлиши керак. Геодезик асбоблар монтаж қилинаётган 
элементдан унинг 1,5 баландлигига тенг масофадан нарига ўрнатилиши керак.
14.12
Водопровод, канализация ва бошқа қудуқлар ичида ижровий съёмка 
амалга оширилишидан олдин уларда заҳарли ёки зарарли газлар йўқлигига 
ишонч ҳосил қилиш керак.
14.13
Геодезия ишларини бажариш тақиқланади:
-
кучи олти баллдан ортиқ кескин шамол бўлган пайтда, кучли қор, 
ёмғир ёғишида, туманда, кучсиз ёруғликда ва бошқа кўриш масофасини
қисқартирадиган шароитларда;
-
монтаж горизонтида ҳимоя каскалари ва камарларисиз, юк кўтариш 
механизмлари монтаж қилинаётган ва улар ишлаётган зоналарда;
-
қурилиш майдонида ер музлаб тойғоқ бўлган пайтда;
-
шоссе йўлларининг транспорт юрадиган қисмларида ва темир 
йўлларининг транспорт габаритлари зонасида.
14.14
Қурилиш майдонида лазер нурларидан фойдаланган ҳолда иш 
бажарилганда қуйидаги эҳтиёт чораларини кўриш керак:
-
лазер асбоби ва таъминлаш манбаи блокининг корпусини ерга улаш 
зарур;
-
лазер асбоби ва таъминлаш манбаи блокини ишлаётган пайтда 
очиш қатъиян ман қилинади, чунки бу пайтда асбобнинг