Ш. З. Умарованинг таҳрири остида

12.6. Ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари ва тиббиёт буюмларига 
эҳтиёжни аниқлаш тартиби 
Ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари таркибига кирадиган 
наркотик ва психотроп моддаларга бўлган эҳтиёж Вазирлар Маҳкамасининг 
«Ўзбекистон Республикасида гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар 

---

465 
ва прекурсорларнинг муомалада бўлиш тартибини белгилаб берувчи 
низомларни тасдиқлаш тўғрисида» 2003 йил 29 октябрдаги 472-
сон қарорига мувофиқ бир йилда 1000 нафар аҳолига наркотик ва психотроп 
моддалар истеъмолининг нормаларидан (наркотик моддаларнинг тиббиёт 
мақсадлари учун сарфланадиган рухсат этилган нормалари) фойдаланган 
ҳолда аниқланади. 
Ҳисоблаб чиқилган эҳтиёж қуйидаги формула бўйича аниқланади: 
Э = Н х С/1000,
бунда, 
Э — бир йилда ушбу дори воситасига нисбатан эҳтиёжнинг рухсат 
этилган энг кўп миқдори; 
Н — бир йилда 1000 киши учун ушбу дори воситасига бўлган 
норматив эҳтиёж; 
С — ҳудуд аҳолисининг сони. 
Наркотик ва психотроп моддаларга бўлган йиллик эҳтиёжни 
аниқлашда дорихона омборлари, даволаш-профилактика муассасалари ва 
дорихоналардаги препаратнинг тоза модда бўйича ҳисоб-китоб қилинган 
захираси эътиборга олинади. 
Истеъмол қилиниши нормалаштириладиган ва қуйидагиларга риоя 
этилганда бериладиган дори воситаларининг ҳисоблаб чиқилган эҳтиёжига 
зарур тузатишлар киритилишига рухсат этилади: 
буюриш қоидаларига қатъий амал қилинганда; 
тайинлаш қоидаларига риоя этилганда; 
ижтимоий дорихоналардан бериш қоидаларига риоя этилганда; 
препаратнинг йил давомидаги ҳақиқий сарфлангани ҳақида маълумот 
бўлганда. 
Ўзига хос (айрим касаллик қўзғатувчиларига нисбатан самарали ёки 
организмнинг баъзи аъзоларига алоҳида таъсир қилувчи) ва кенг таъсир 
доирасига эга (турли касалликларнинг олдини олиш ва даволаш, шунингдек 
организм функционал тизимларининг бир хил кўриниш ва турли этиологияга 
эга турли бузилишларида қўлланиладиган симптомик препаратлар) дори 

---

466 
воситаларига бўлган эҳтиёжни ҳисоблаш ўзига хос ва кенг таъсир кўрсатувчи 
ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари учун мўлжалланган. 
Ўзига хос ва кенг таъсир кўрсатувчи ижтимоий аҳамиятга эга дори 
воситаларига бўлган эҳтиёж мутахассислар учун мўлжалланган услуб 
ёрдамида аниқланади. Асосини муайян турдаги касаллик ҳақидаги 
маълумотлар, ташхис қўйиш ва даволаш стандартлари, клиник протоколлар 
(даволаш схемаси ва препаратлар сони) ташкил этадиган ушбу услуб ҳар бир 
турдаги препарат учун алоҳида ҳисобланади. 
Йиллик ҳисоблаб чиқилган эҳтиёж қуйидаги формула бўйича 
аниқланади: