Sh. X. Xushmurodov atom yadrosi va zarralar fizikasi

( P f)gom= 0,595 boMadi. Tabiiy uran uchun >] = 1,34 ekanligidan (kr )gcl > 1, (Л*.) m< 1. Bu sonlargeterogen m uhitning gamogen m uhitga nisbatan afzalligini ko‘rsatadi.
1942 -yiIning dekabrida C h ikago (A Q Sh) u n iversitetid a E .Ferm i

boshchiligida jahonda birinchi boshqariladigan reaktor qurildi. 1946-yiln in g dekabrida M oskva shahrida I.V .K urchatov va A .I.A lixan o v

boshchiligida reaktor ishga tushirildi. Bu reaktorlarda sekinlatgich sifatida grafit, boshqarishda neytronlarni kuchli yutuvchi kadm iy yoki bordan yasalgan sterjenlardan foydalanilgan.
Zanjir reaksiyani boshqarishda kechikuvchi neytronlarning aham iyati katta. Kechikuvchi neytronlarni hisobga olib, ko‘payish koeffitsientini к = k0 + kkech (bu yerda k0 - oniy neytronlarning ko‘payish koeffitsienti)

y ig ‘indi ko‘rinishidayozish mumkin. Zanjir reaksiyaning rivojlanib borish tezligi neytronlarning ko‘ payish koeffitsienti к bilan ikki ketm a-ket boMinish jarayonlari orasida o‘tuvchi vaqt miqdoriga ham bogMiq. Bu vaqt (t) bir boMinish jarayonining o‘rtacha yashash vaqti deb ataladi. Bir boMinish bosqichida neytronlar soni д п = я (к -1 ) ga ortadi. Vaqt birligida esa neytronlar sonining ortishi:

dn	n ( k - 1)	(5.9.14)
—	= ------------ •