Sh. Sodiqova

«ta’lim  usullari» haqida 
. 
. 
.  ..  ... 
. .   .  . 
.4
 
. . .
tushuncha 
etimologiyasi  (kelib  chiqishi)  unmg  llmiy
kategoriya sifatidagi  talqinida ham aks etgan. 
“Uslub -  eng umumiy m a'noda -  maqsadga erishish usuli, ma'lum tarzda 
tartibga solingan faoliyat” .
Ta’lim  uslublari
  deyilganda,  o‘rganilayotgan  materialni  egallashga 
qaratilgan  turli  didaktik  vazifalarni  hal  etish  bo‘yicha  pedagogning 
o ‘rgatuvchi ishi va ta’lim  oluvchilar o ‘quv-bilish faoliyatini tashkil  etish 
usullari tushuniladi.
Ta’lim  usuli  -
  ta’lim  uslubining  tarkibiy  qismi  yoki  alohida tomoni, 
Uslublar bilan  usullar munosabati  o‘zaro  bir-biriga bog‘langan.  Usui  va 
uslub  butun  va  qism  sifatida  bir-biriga  bog‘lanadi.  Usullar  yordamida 
faqat  pedagogik  yoki  о‘quv  vazifasining  bir  qismi  hal  qilinadi.  Xuddi 
shu  uslubik  usullar  turli  uslublarda  foydalanilgan  bo‘lishi  mumkin.  Va 
aksincha,  xuddi  shu  uslub  turli  pedagoglar  tomonidan  turli  usullarda 
ochib berilishi mumkin.
Tanlab  olingan  uslub  bilan  bog‘liqlikda  faoliyat  usullarini  amalga 
oshirish  uchun  qulay  tarzda  harakat  qilish  zarurligini  belgilab  beruvchi 
m e’yoriy ko‘rsatmalar esa 
qoidal&r
 deb  ataladi.
Ta’lim  uslublarini  tanlab  olish 
aniq  shart-sharoitlarm
  talab  etadi. 
Ta’lim  uslublarini  tanlab  olishning  umumiy  shartlariga  quyidagilar 
kiradi:  l.Ta’limning  umumiy  maqsadlari.  2 .0 ‘rganilayotgan  mavzuning 
mazmuni  hamda  o‘ziga  xosliklari.  3.  M ashg‘ulotni  o'tkazish  uslubi- 
kasining  o ‘ziga  xosliklari.  4.  Materialni  o‘rganishga  ajratilgan  vaqt.
5.  0 ‘quv  m ashg‘ulotining  maqsadi,  vazifalari  va  mazmuni.  6.  Ta’lim 
oluvchilaming  yoshi  va  bilish  imkoniyatlari.  7.  Ta’lim  oluvchilaming 
tayyorgarlik darajasi.  8. Ta’lim muassasasining moddiy ta ’minlanganligi.
9.  Pedagogning  nazariy,  amaliy  va  uslubik  tayyorgarligi,  pedagogik 
mahoratni egallaganlik darajasi.
Zamonaviy didaktikada ta ’ lim uslublarining eng keng tarqalgan beshta 
tasnifi mavjud:
1. 
A n ’anaviy  (manbasiga  к о ‘ra)  ta ’lim  uslublari
  (E.l.Golant, 
JV.M.Verzilin va boshqalar) tasnifi:  og‘zaki (hikoya, suhbat, tushuntirish),
212

---

гу
 
•  i - j   w i  
j
  ко  rgazmali  (lllyustratsiya,  demonstratsiya),