Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

Bir yo'la to'qiladigan mahsulotlami «Kometa 
FCM» 
avtomatida ishlab chiqarish
«Kometa FCM» avtomati ikki aylana ignadonli bo'lib ignadoni 
diametri 8 dyuym, ignalar soni avtomat sinfiga ko'ra 132, 148, 152 va 
162 tengdir. Avtomatga ikkita halqa hosil qilish tizimi o ‘rnatilgan 
bo'lib, birinchi halqa hosil qilish tizimida ip uzatgich va 2-tizim ip 
uzatgichi bilan jihozlangan. Igna ignadoning bir tomonlama ayla­
nishida 105 min 
aylanma-qaytma (revers) aylanishida 70 m irr1 tezlik
206

---

bilan harakatlanadi. Bolalar ustki trikotaj mahsulotini ishlab chiqarishda 
ushbu avtomatning unumdorligi soatiga 17 mahsulotni tashkil qiladi. 
Ignalarni yakka tartibda tanlashni bitta halqa hosil qilish tizimi amalga 
oshiradi. Naqshlar fakturali bo‘lib ikki qavatli teskari to'qimalar asosida 
olinadi, ip ranglari o ‘zgartiriladigan, tortish mexanizmi valikli, yarim 
m a h su lo tla rn i yig‘ish u c h u n sav atch asi b o r, b ir m a h su lo tn i 
ikkinchisidan ajratish qatori ipini sug‘irib olish bilan amalga oshiriladi. 
Ignadonning aylanma-qaytma (revers) aylanishida to'qish bir yo‘la 
ikkala yo‘nalishda to'qiladi. Har bir halqa hosil qilish tizimida bir- 
biriga qarama-qarshi «tovon cho'ntagi» to'qiladi.
Mahsulotni to'qish 
1
belbog'ni to'qishdan boshlanadi (7.2a-rasm). 
Buning uchun ignalar ignadonda 1+1 yoki 2+2 qaytarilish tartibida 
joylashtiriladi. Belbog'ni to'qishda mahsulotning ushbu qismini to '- 
qishga mo'ljallangan, ikkala halqa hosil qilish tizimi ip uzatgichlari 
qatnashadi. Mahsulotning quyi qismi 
2
suprem, ribana yoki ikki tomoni 
teskari aralash to'qimalar asosida va taram-taram naqshli yo'llar yoki 
sidirg'a to'qiladi. Mahsulotning ushbu qismini to'qishda ikkala halqa 
hosil qilish tizimlari qatnashishi mumkin. Ular ignadonning har bir 
aylanishida ikki halqa qatorini hosil qiladi. Mahsulot asosining yuqori 
qismi 
3
(7.26-rasm) suprem o'rilishi bilan ignadonni aylanma-qaytma 
aylanishida to'qiladi. Bunda mahsulotning bir tomoni bitta halqa 
hosil qilish tizimida, ikkinchi tomoni esa shu vaqtning o'zida ikkinchi 
tizim bilan to'qiladi. Igna ignadonining har bir aylanishida mahsulot 
asosining eni bitta halqa ustunchasiga qisqaradi. Ikkala halqa hosil 
qilishsh tizimida ishlayotgan ignalar sonini qisqartiruvchilar yordamida 
goh bir tomondan, goh ikkinchi tomondan bittadan ishlayotgan ignalar 
o'chiriladi. Halqalarni qisqartirish jarayoni (ignalarni ishdan o'chirib 
ulardagi halqalarni saqlab qolish) paypoq mahsulotlaming tovon 
qismini to'qish jarayoni bilan bir xildir.
Mahsulot asosining yuqori qismi kerakli uzunlikda to'qib bo'lin- 
ganidan so'ng, avtomatik tarzda mahsulotni bir-biriga o'xshash shaklli
4 
qismini to'qishga o'tadi (7.2v-rasm). Bu qism halqalarini qo'shish
207

---