|
а
b
6.1-rasm. Paypoqning uch qismini burab yoki iplar bilan o ‘rab hosil qilish
usuli sxemasi.
(ignalar igna oralab uch qismini to'qishda qatnashmaydi). Mahsulot
chetini ishlay boshlashda birinchi halqa qatori ipi
1
(6.1c-rasm) har
to'rtinchi ignaga qo‘yiladi.
Ikkinchi halqa qatorini hosil qilishda har ikkinchi inga ishga tushi
rilib, ularga yangi ip joylashtiriladi. Shunday qilib, m a’lum usul b o '
yicha mahsulotni boshlang‘ich qatorlari ishlay boshlanadi, biroq uch
qismini to'qish uchun ignadondagi ignalaming yarmisi ishga tushiriladi
(igna oralab). Bu esa mashina sinfxni ikki marotabaga qisqartiradi.
Uchinchi halqa qatorini to'qishda ip ignadon ignalariga igna oralab
va disk bort ilgaklariga qo'yiladi. Ilgaklardagi ip uch qismini to'qib
bo'lgunga qadar tutib turiladi (2, 3, 4-qismlar). U ch qismining o'rta
bo'lagida (3-qism) asosiy ip ingichkaroq ipga almashtiriladi, masalan.
3,3 teksli ip o'rniga 1,67 teksli ip kiritiladi. Bu ipdan 60-80 ta halqa
qatori hosil qilinadi, so'ng yana asosiy ipga almashtiriladi. Ushbu
almashtirishning asosiy maqsadi uch qismining buralish qismining
qalinlashishini qisqartirishdir. Ignadonning 4 marotaba aylanishida
uchinchi qator halqalarini diskning bort ilgaklaridan (4-qism) ignalariga
ko'chirishdan aw al avtomatning barcha ignalari (400) ishga tushiriladi.
196
Natijada aylana shaklidagi mustahkamlash hoshiyasi hosil qilinadi.
Bunda teksturlangan kapron ipidan foydalaniladi. Halqalarni disk
ilgaklaridan ignaga ko'chirishdan aw al disk ilgaklari aylanishdan
to'xtaydi, ignadon esa bir aylanishda davom etadi. Bunda halqalar
«а»,
«Ь»
va «v» lar (6.16-rasm) ignadon ignalarida hamda disk ilgak-
larida osilib turgan «о1»,
«Ь]».
«v1» halqalarga nisbatan 360°burchakka
buralib siljiydilar (6.1 A-rasm). Ayrim avtomatlarda bu siljish 240°
burchakni tashkil etadi. Halqalarni ilgaklardan ignalarga ko'chirishda,
paypoqning uch qismi yuqorisida buralib qoladi. Keyinchalik chiziq
5 (6.1a-rasm) so‘tilib ketishi oldi olinib, bir nechta halqa qatorlari
(mustahkamlovchi qator) elastik ipdan to ‘qiladi. Natijada paypoqning
uch qismi yopiq shaklda hosil bo'ladi. Shundan so‘ng avtomatda
keyingi paypoq mahsulotining bort qismini to'qish boshlanadi.
Bu usulda yopilgan paypoqning uch qismi ikki qatlamda shakl
lanadi. Ushbu usul mahsulotni avtomat tezligini pasaytirmasdan to'qish
imkonini beradi. Bu esa avtomatning mahsulot ishlab chiqarish sama-
radorligining ortishini ta ’minlaydi. Uch qismini iplar bilan burab
yopish usuli ham keng tarqalgan usullardan hisoblanadi (6.1v-rasm).
Bu usul ayollaming yupqa paypoq va kolgotkalarini to'qishda qo'l-
laniladi. Mahsulotning uch qismini to'qish, odatdagidek avtomat
ignalarning umumiy soni yarmisida to'qila boshlanadi. Toq ignalar
ignadon zulfi ostidan o'tadi va ip olmaydi (yarim ignalar sonida),
juft ignalarda naysimon (trubka) o'rilish hosii qilinadi. Ushbu naysimon
trubkaning o'rilish uzunligi ignadon diametri uzunligiga teng kelma-
gunga qadar to'qiladi. Naysimon o'rilishning o'rta qismini iloji boricha
ingichka ipdan to'qilgani m a’qul. Uch qismini to'qish tugallangunga
qadar, 20-30 halqa qatorlaridan so'ng paypoqning uch qismi ip bilan
burab o'raladi. Buning uchun barcha halqa hosil qilish tizimlari ishdan
o'chirilib (igna zulflari), halqa hosil qilish jarayoni to'xtatiladi. Ilgak
ostidagi ignalar halqalari tovonchalari bilan, igna zulflarining ishchi
yo'laklariga kirmaydi. Ip uzatgichlar barcha halqa hosil qilish tizim-
larida ishdan o'chiriladi, biroq diametr bo'yicha qarama-qarshi joylash
gan ip uzatgichlar ishchi holatda bo'ladi, lekin ular ignadon ignalarga
197
ip qo‘ymaydi, chunki ignalar ularni pastlab o ‘tadi. Doira ilgaklari
uchinchi qator halqalari bilan biroz ko‘tariladi, ignadon esa ushbu
vaqt ichida to ‘rtinchi aylanishida davom etadi. Ikkita ip uzatgichdan
yo‘naltirilayotgan iplar 6.1 v-rasmda ko'rsatilgandek, uch qismini o ‘rab
oladi. Bunda ipning uchi doira ignadon ilgaklari bilan tutib turiladi,
ikkinchi qismi esa mashina ignalarida joylashgan bo'ladi. Paypoqning
naysimon qismi ipni tarang qilib tortishi natijasida paypoq ipi nay
markaziga tortilib, uning sakkiz marotaba burilishi bilan tugallanadi.
Doira o ‘zining ilgarigi holatini egallagandan so‘ng (pastga tushganda)
barcha halqa hosil qilish tizimlari ishga tushirilib, ignalarda to'qish
jarayoni boshlanadi. Natijada ignadonning yarim ignalarida paypoq
uchining ikkinchi yarimini 20-30 halqa qatorini to'qish bilan davom
ettiriladi. So‘ng ignadondagi barcha ignalar ishga tushirilib, doira
ilgaklaridan halqalami ignalarga ko'chirish jarayoni bajariladi. So‘ng
so‘tilmaydigan halqa qatorlarini to'qish bilan paypoqning uch qismini
yopiq shaklda hosil qilish jarayoni tugatiladi. Bu jarayonda elastik ip
qo‘llanib, halqalami so‘tilib ketmasligi ta ’minlanadi. Paypoqning uch
qismini yopiq qilib, iplar bilan burab, to'qish usuliga qo'shimcha 5
soniya sarflanadi. Bu usulda paypoqning uch qismini burab hosil
qilish jarayonidagi qalinlashish unchalik katta bo'lmaydi, shu bilan
birga avtomatning ish unumdorligi qisqarmaydi.
Paypoqning uch qismini ignalarni birin-ketin ishga tushirish yo‘li
bilan ham yopish mumkin (6.2-rasm). Paypoqni to'qish jarayoni
ignadonning bir tomonlama aylanishida uch qismini to ‘qish bilan
boshlanadi. Uch qismini konus shaklida ishlab chiqarish uchun, awal
bir nechta ignalar soni ishga tushiraladi, keyinchalik halqa qatorlari
navbatma-navbat boshqa ignalarni ishga tushirish bilan ortib boradi.
Paypoqning konussimon uch qismini to'qish jarayoni ignadondagi
aw al o‘chirilgan barcha ignalaming ishga tushirilishi bilan yakunlanadi.
Ushbu usulda ishlaydigan paypoq to'quv avtomatlari ignalarini yakka
tartibda tanlab oladigan (jakkard mexanizmi), maxsus birinchi halqa
qatori ipini ilib (ushlab), ip tortkich yordamida ushbu ipni tortib
olib, uch qismining cho‘qqisidagi teshikni yopa oladigan mexanizmlar
198
6.2-rasm. Ignalar sonini o‘zgartirib to ‘qiladigan yopiq uch qismining
tuzilishi.
bilan jihozlangan bo‘lishi lozim. Uch qismini yopib to'qish usuh
quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi:
Uch qismini to'qishdan aw al ipni ilib oluvchi ilgak
Do'stlaringiz bilan baham: |
