Sh. E. Umidov, Z. A. Djabborov nazorat va standartlashtirishning huquqiy asoslari

I bob. STANDARTLASHTIRISH HAQIDA 
UMUMIY TUSHUNCHALAR
1.1. Standartlashtirishning asosiy maqsadlari
Standart  so‘zi  inglizcha  «standart»  so‘zidan  olingan 
bo‘lib,  me’yor,  o‘lcham,  andoza  degan  ma’nolarni  bildiradi. 
Standart  – bu ko‘pchilik manfaatdor tomonlar kelishuvi asosida 
ishlab  chiqilgan  va  ma’lum  sohalarda  eng  maqbul  darajali 
tartiblashtirishga  yo‘naltirilgan  hamda  faoliyatning  har  xil 
turlariga  yoki  natijalariga  tegishli  bo‘lgan  umumiy  va  takror 
qo‘llaniladigan,­ umumiy­ qonun­qoidalar,­ tavsiflar,­ talablar­ va­
usullar belgilangan va tan olingan idora tomonidan tasdiqlangan 
me’yoriy hujjatdir.
Standartlar  fan,  texnika  va  tajribalarning  umumlashtirilgan 
natijalariga  asoslangan  va  jamiyat  uchun  yuqori  darajadagi 
foydaga erishishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak.
Standartlar darajasiga qarab xalqaro, mintaqaviy, davlatlararo, 
milliy va korxona miqyosida faoliyat ko‘rsatadi.
Davlat  standartlari  mahsulotni  ishlab  chiqish  va  uni  ishlab 
chiqarishga  qo‘yish  bosqichida  yangi  mahsulotlarning  yuqori 
sifatli  turlarini  yaratish  va  o‘zlashtirishni  tezlashtirishga, 
ishlab  chiqaruvchi,  tayyorlovchi  va  iste’molchi  oralaridagi 
munosabatlarni yaxshilashga yo‘naltirilgan.
Standartlashtirish  tizimi  yangi  buyumga  o‘z  vaqtida  yuqori 
sifatli  loyiha-konstruktorlik  hujjatlar  berish,  korxonaning  yangi 
mahsulotini  berilgan  sifat  ko‘rsatkichlariga  asosan  tayyorlashni 
va  kerak  bo‘lsa,  mahsulotni  ishlab  chiqarishdan  olib  tashlashni 
belgilaydi.

---

6
Standartlashtirish  mahsulot  muomalada  bo‘lganida  va  sotish 
bosqichlarida mahsulotni joylashtirish (upakovka)da yaxshi tartib 
va sharoitlar yaratishga, yuklashga va joylashtirishga, saqlashga, 
omborlarda  mahsulot  sifatini  buzilmay  saqlashga,  transportda 
olib yurishda, buyumni tarqatishda, sotish tashkilotlariga talablar 
belgilaydi.