Sh. E. Umidov, Z. A. Djabborov nazorat va standartlashtirishning huquqiy asoslari

 
–
 
bu standartlashtirish bilan shug‘ullanadigan 
milliy idora tomonidan qabul qilingan va iste’molchilarning keng 
doirasiga yaroqli bo‘lgan standartdir.
Korxona standarti
 – bu mahsulotga, xizmatga yoki jarayonga 
korxonaning  tashabbusi  bilan  ishlab  chiqiladigan  va  uning 
tomonidan tasdiqlangan hujjatdir.
Standartlarni  qo‘llashda  turli  usullar  mavjud.  Bir  mamlakat 
doirasida  standartlar  yangidan  yaratilishi  hamda  xalqaro,  min-
taqaviy  va  davlatlararo  standartlarning  to‘g‘ridan  to‘g‘ri  qo‘lla-
nilishi ham mumkin.
Standartlardan tashqari rahbariy hujjatlar, texnikaviy shartlar, 
standartlashtirish  bo‘yicha  tavsiyanomalar,  yo‘riqnomalar  (qoida-
lar) ham mavjuddir.

---

13
Standart 
pog‘onalari
Davlatlararo 
standartlar
Uzluksiz 
ta’limning 
O‘zbekiston 
davlat 
standartlari
«O‘zstandart» 
agentligi, O‘zdav- 
arxitektqurqo‘m, 
Tab.muh. qil. 
dav. qo‘mitasi, 
Sog‘liqni saqlash 
vazirligi
«O‘zstandart» 
agentligi, 
Iqtisod 
tarmoqlari
«O‘zstandart» 
agentligi, 
hokimiyatlar, 
iqtisod 
tarmoqlari, 
korxonalar
O‘zbekiston 
davlat 
standartlari
Tarmoq 
standartlari
Jarayonlar 
standartlari
Mahsulot (xizmat) 
standartlari
Umumtexnikaviy 
standartlar
Tashkiliy- 
uslubiy 
standartlar
Asosiy 
standartlar
Nazorat usullari 
(sinov va 
o‘lchashlar, analiz 
qilish) standartlari
Korxonalar 
standartlari
Korxona va 
tashkilotlar
Hokimiyatlar
Rahbariy 
hujjatlar, 
tavsiyanomalar
Ma’muriy- 
hududiy 
standartlar
Yevrosiyo 
Davlatlararo 
kengash
Standart turlari
Tasdiqlanish 
darajasi
Vazirlar 
Mahkamasi
O‘zbekiston standartlashtirish davlat tizimi 
(O‘z RST)

---

14
Rahbariy  hujjat
  deganda  standartlashtirish  idoralarining  va 
xizmatlarning  vazifalarini,  burchlarini  va  huquqlarini,  ularning 
ishlari  yoki  ishlarining  ayrim  bosqichlarini  bajarish  usullari, 
tartibi va mazmunini belgilaydigan me’yoriy hujjat tushuniladi.
Texnikaviy  shartlar  (O‘ZTSH)
  –  bu  buyurtmachi  bilan 
kelishilgan  holda,  ishlab  chiqaruvchi  yoki  buyurtmachi  tomo-
nidan  tasdiqlangan  aniq  mahsulotga  (xizmatga)  bo‘lgan  tex-
nikaviy talablarni belgilovchi me’yoriy hujjatdir.
Yo‘riqnoma  (qoidalar)
  –  instruksiya  –  bu  ishlarni  yoki  ular-
ning ayrim bosqichlari mazmuni va tarkibini belgilovchi me’yoriy 
hujjatdir.