Sh. Abdullayeva I f. d., prof

foiz stavkasi 
milliy kredit tizimidagi foiz 
darajasiga bog‘liq holda belgilanadi. Ssuda foiziga ta’sir etuvchi 
omillarning xalqaro-valuta va moliya-kredit munosabatlari bilan 
bog‘liqligi tufayli foiz stavkasining darajasi milliy stavkalardan 
birmuncha farq qiladi. 
Jahon bozoridagi raqobatchilik natijasida foiz stavkalarining tez-tez 
o‘zgarishi milliy va mintaqaviy iqtisodiyotda beqarorlik, inflatsiyaning 
kuchayishi, valuta kursining tebranishi kabilar bilan izohlanadi.
Xalqaro kredit aloqalarida foiz stavkasiga quyidagi omillar ta’sir 
qiladi: 
qarz oluvchining mamlakatdagi valuta, moliya-kredit, iqtisodiy 
va siyosiy ahvol; 
loyiha riski xarakteri; 
kredit manbalari; 
kredit qiymatini tartibga solish bo‘yicha xalqaro kelishuvlar; 
foiz stavkasi turlari (suzib yuruvchi, qat’iy va aralash); 
raqobatdagi takliflarning mavjudligi; 
kredit muddati; 
inflatsiya sur’ati; 
kreditning tijorat operatsiyalariga bog‘liqligi; 
jahon va milliy bozorda ssuda kapitalining holati; 
qarz oluvchi va kreditorning maqomi, nufuzi va moliyaviy holati; 
kreditning ta’minot sifati; 
kredit bo‘yicha sug‘urta qoplamasinining mavjudligi; 
qarz oluvchining olingan kreditdan kelishilgan muddatda 
foydalanish majburiyatining mavjudligi; 

---

466
tijorat bitimlariga nisbatan kredit kelishuvi tuzilgan vaqt; 
bitim summasi; 
kredit va to‘lov valutasi; 
valuta kursi dinamikasi va boshqalar. 
 
9.4. Tayanch iboralar
ssuda foizi 
bank foizi 
tijorat krediti foizi 
iste’mol krediti foizi 
lizing shartnomalari bo‘yicha 
foiz 
davlat krediti bo‘yicha foiz 
Markaziy bank hisobiga foiz 
lombard krediti bo‘yicha foiz 
depozit foizi 
banklararo kredit foizi 
«Narx bo‘yicha ustunlik» usuli 
yillik foiz stavkalari 
oddiy foiz stavkalari 
diskont foiz stavkalari 
murakkab foiz stavkalari 
eng yuqori foiz stavkalari 
bank aktivlari bo‘yicha foiz 
marja 
foizli marja 
foizsiz sof marja 
qat’iy belgilangan foiz stavkasi 
suzib yuruvchi foiz stavkasi 
LIBOR 
nominal foiz stavkasi 
real foiz stavkasi 
«Qiymat plyus» usuli 
«Praym-reyt» usuli 
«KEP» usuli 
inflatsiyani hisobga olgan holda 
foiz stavkasi