Sh. Abdullayeva I f. d., prof

[202].
Kredit mutaxassisi kredit talabnomasini baholashda quyi-
dagilarga e’tibor berishi lozim: 
1.
 
Mijoz xususiyati va kredit olishdan maqsadi. 
Bunda mijoz 
kreditni vaqtida va to‘liq hajmda qaytarib berish uchun majburiyat va 
mas’uliyatni to‘la his qilayotganiga ishonch hosil qilishi lozim. 

---

322
Mijozning kredit olishdan maqsadi aniq bo‘lishi va dalillar asosida 
isbotlab berilishi hamda kredit mutaxassisi bu isbotlarning haqqoniyligi, 
bankning kredit siyosatiga mos kelishi va mijozning kreditni qaytarib 
berish niyati qat’iy ekanligiga ishonch hosil qilishi kerak. Bu maqsadda 
tajribali kredit mutaxassislari talabnomani o‘zlari to‘ldirishga harakat 
qiladilar va bu orqali mijoz og‘zaki muloqotda bo‘lib, savollar orqali 
uning xususiyati, haqiqiy niyati va samimiyligini aniqlab oladilar. Agar 
mijoz avval iste’mol kreditidan foydalanmagan bo‘lsa, ikkinchi bir 
shaxs kafil sifatida jalb qilinadi va bu bilan bank berayotgan kreditning 
qaytarilishi kafolatlanadi. Chunki mijoz o‘zi uchun kafillik bergan 
shaxsni noqulay ahvolga qo‘ymaslik uchun qo‘lidan kelgan hamma im-
koniyatlardan foydalanib, kreditni to‘liq va o‘z vaqtida qaytarishga 
harakat qiladi.
 
2.
 
Mijozning daromadi darajasi va barqarorligini 
aniqlash kredit 
mutaxassisi uchun muhimdir. Bunda u mijozdan barcha to‘lovlardan 
keyin qoladigan sof oylik ish haqi to‘g‘risida ma’lumot talab qiladi, 
mijozni ish bilan ta’minlovchilarga murojaat qilib, firmaning ishlash 
muddati, manzilgohi va sug‘urta kafolati haqida so‘rab-surishtiradi. 
 
3.
 
Mijozning depozit hisobvarag‘idagi o‘rtacha kunlik qoldiq 
miqdori 
ham uning talabnomasini baholash uchun muhimdir. Ba’zi 
banklar kreditning qaytmaslik ehtimolini sezishlari bilan, mijozni o‘n 
kun oldin ogohlantirgan holda, uning depozit hisobvarag‘i bo‘yicha 
xizmat ko‘rsatuvchi bankka murojaat qilib, depozit hisobvarag‘idagi 
mablag‘ni ssuda hisobvarag‘iga o‘tkazish to‘g‘risida talab qiladilar.