Sh. Abdullayeva I f. d., prof

[168]. Akkreditiv hisob-kitoblar
– bu tovarlar va xizmatlar uchun 
naqd pulsiz akkreditivlar bilan hisob-kitob qilish shakli. Odatda, turli 
shaharlarda joylashgan banklar o‘rtasida amalga oshiriladi. Tovar yetka-
zib beruvchi bankdan boshqa shahardagi xaridorning o‘ziga xizmat ko‘r-
satadigan bankka saqlashga qo‘ygan akkreditivlar hisobidan pul mab-
lag‘larini oladi. 
Akkreditiv 
– bank (bank – emitent) majburiyati bo‘lib, mol sotib 
oluvchi (importyor) ko‘rsatmasiga binoan mol sotuvchi (eksportyor) 
varag‘iga mablag‘ni o‘tkazish yoki 
11F1
tegishli summada (xizmat yoki 
tovar) akseptlashni sotuvchi tomonidan taqdim etilgan hujjatga muvofiq 
amalga oshirishni ifodalovchi hujjat. Akkreditiv shaklidagi hisob-
kitoblarda bir qancha banklar ishtirok etishi mumkin: 
akkreditivni oluvchi bank-emitent; 
sotuvchiga akkreditiv ochilgani to‘g‘risida xabar beruvchi bank; 
akkreditivni to‘lovchi yoki trattani akseptlovchi bank. 
Akkreditiv operatsiyalar to‘rt asosiy bosqichni bosib o‘tadi.
1
Tratta 
– o‘tkazma veksel. Kreditorning qarzdorga (odatda bankka) yozma buyrug‘i. Unda bankning 
uchinchi shaxs (remitent – taqdimchi)ga yoki trattani taqdim qilganga muayyan summadagi pulni 
to‘lashi ko‘rsatiladi. 

---

273
Birinchi bosqich.
Importyor tovarning jo‘natishga tayyorligi 
to‘g‘risida xabar olgandan keyin o‘z bankiga (bank-emitent) eksport 
bankida ma’lum summa va muddatga akkreditiv topshirig‘ini beradi. 
Akkreditiv ochish topshirig‘i bilan birga akkreditiv berilishi uchun talab 
qilinadigan hujjatlar ro‘yxati ko‘rsatiladi. 
Ikkinchi bosqich.
Bank-emitentga tegishli bankda akkreditiv 
ochiladi va eksportyorga bu haqda habar qilinadi, zarur bo‘lsa akkreditiv 
ochilganligi tasdiqlanadi.