Sh. Abdullaeva pul, kredit va banklar

Bank krediti. 
Iqtisodiyotda keng tarqalgan kredit munosabatlarining 
shakllaridan biridir. Uning ob’ekti pul mablag’larini bevosita ssudaga berish jarayoni 
hisoblanadi. Bank kreditini beruvchi kredit muassasalari kreditlash jarayonini 
amalga oshirish uchun Markaziy bankdan maxsus litsenziya (ruxsatnoma) olgan 
bo’lishlari zarur. Qarz oluvchi sifatida huquqiy shaxslar, aholi, davlat, xorijiy davlat 
mijozlari ishtirok qilishlari mumkin. Kredit munosabatlarining vositasi bo’lib, kredit 
shartnoma yoki kredit kelishuvi hisoblanadi. Bu kredit turi bo’yicha olinadigan 
daromad yoki stavka tomonlar bilan kelishiladi va bank foizi yoki ssuda foizi 
ko’rinishida bo’ladi.
Jahon amaliyotida bank kreditidan foydalanishda uning turli xil xususiyatlari 
hisobga olinadi. 
Qisqa muddatli bank kreditlari qarz oluvchi korxonaning xo’jalik faoliyatida 
aylanma mablag’lar etishmovchiligini to’ldirish uchun qo’llaniladi. Bozor 
iqtisodiyoti tamoyillariga mos keluvchi bunday jarayonning bo’lishi ssuda kapitali 
bozorida mustaqil segment pul bozorining yuzaga kelishiga olib keladi. Qisqa 
muddatli kreditlar fond bozorida, savdo va xizmatlar ko’rsatishda, banklararo 
kreditlash rejimida ko’proq qo’llaniladi. 
Yoozirgi sharoitda qisqa muddatli kreditlar quyidagi ko’rsatkichlar bilan 
xarakterlanadi: 
• 
kreditlarning juda qisqa muddatlarga (ba’zida bir oygacha muddatga) 
berilishi; 
• 
kreditning muddati va foiz stavkasining bir-biriga teskari proportsional 
(kreditning muddati juda qisqa bo’lsada, foiz stavkasi juda yuqori) bo’lishi; 
• 
ishlab chiqarish sohasidan ko’proq muomala sohasiga xizmat ko’rsatish; 
Hozirgi vaqtda bir yil muddatga beriladigan kreditlardan tijorat xarakteridagi 
faoliyatini amalga oshirish, agrar sektorda va investitsiyalarni talab qiluvchi 
innovatsion jarayonlarni kreditlashda keng foydalanilmoqda. 
Uzoq muddatli kreditlar o’rta muddatli kreditlar kabi asosiy fondlar harakatini 
ta’minlaydi va ular kredit resurslarning katta hajmi bilan ajralib turadi. Uzoq 
muddatli kreditlar 3 yil-dan 5 yil muddatgacha, davlat tomonidan tegishli moliyaviy

---

170 
kafolatlarni olgan holda, kreditning muddati 10 yil va undan ortiq muddatga 
uzaytirilishi mumkin.