Ш. А. ДЎстмуҳамедова, З. Т. Нишанова, С. Х. Жалилова



Download 4,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/217
Sana25.02.2022
Hajmi4,19 Mb.
#257549
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   217
Bog'liq
Dostmuhamedova, Nishanova - Yosh davrlari va pedagogik psixologiya

А.М.Матюшкин муаммоли деганда, шундай вазиятни назарда 
тутадики, бунда субъектда янгиликни очиш объектнинг номаълум 


хусусиятларини, қонуниятларини кашф этиш эҳтиёжи пайдо бўлади. Субъект 
билан объект психологик ўзаро таъсир ўтказиш типини акс эттиради. 
Муаммоли вазиятда номаълум ҳолат иккита кўрсаткичи билан тавсифлайди: 
1) нисбий янгилик даражаси; 2) умумлаштиришнинг нисбий кўрсаткичи.
Муаммоли вазиятни инсон субъектив равишда “қийинчилик”, “тўсиқ” 
воқелик сифатида ўз бошидан кечиради. 
А.М. Матюшкин муаммоли вазиятни 4 хил моделга ажрàтади: 
Хулқ-атвор модели-субъект билан унинг кўзланган мақсади ўртасидаги тўсиқ 
мавжудлиги туфайли у ўз олдига қўйган мақсадига бевосита эриша олмаган 
шароитда вужудга келадиган тафаккурдан иборатдир. Буларга мос тарзда 
муаммони ҳал қилиш тўсиқни енгиш ёки кўзланган мақсадга эришишда 
айланма йўлни топишда мужассамлашади. Бу хилдаги муаммоли вазиятларда 
тўсиқни енгишга имкон берадиган ақлий ҳаракат усуллари топилиши 
мақсадга мувофиқдир.
“Тушунишни талаб қиладиган вазиятлар”да инсон зарур тузилмани 
аниқлашга ёрдам берадиган баъзи муносабатларни топиши лозим. Бундай 
вазиятларда инсон шахсий ҳаракат тамойилини мужассамлаштирувчи 
қонунни, муносабатни, хусусиятни топиши жоиз. Ҳаракатнинг янги 
тамойилини топиш эса фикрлаш предмети “тузилишини” ташкил қилади. 
Муаммоли вазиятнинг эҳтимолли модели - қўйилган топшириқни ҳал 
қилиш учун қулай ҳаракатни танлашни амалга оширувчи тафаккурни 
эҳтимолий жараён сифатида тушунишдан иборатдир. Муаммоли 
вазиятларнинг таҳлил қилинаётган типи “ҳа - йўқ” тамойилига асосланиб 
қарор қабул қилишнинг барча вазиятларида муайян аҳамият касб этади. 
Тафаккур жараёнининг зарурлигини белгилайдиган тўсиқ сифатида ақлий 
ҳаракатларнинг мавжудлигини ифодаловчи бир-бирига қарама-қарши 
усуллар намоён бўлади. 
Муаммоли вазиятларнинг информацион моделида эса тафаккурнинг 
асосий акти - инсон томонидан янги маълумотларни, билимларни ва 
ҳаракатларни эгаллаш ҳамда уларни қайта ўзгартириш жараёнлари 
гавдаланади. Бу моделдан фойдаланиш натижасида 

Download 4,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   217




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish